Βιογραφία - Η ιστορία του σιδερένιου νομάρχη

Ο Τσέζαρε Μόρι γεννήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 1871 στην Παβία. Μεγάλωσε τα πρώτα χρόνια της ζωής του στο παιδικό ίδρυμα της πόλης της Λομβαρδίας, όπου του δόθηκε το προσωρινό όνομα Πρίμο (καθώς ήταν το πρώτο ορφανό που τον δέχτηκαν- το Πρίμο θα παραμείνει το μεσαίο του όνομα σε όλη του τη ζωή) και το προσωρινό επώνυμο Νέρμπι, αλλά δεν αναγνωρίστηκε επίσημα από τους φυσικούς του γονείς μέχρι το 1879.Σπούδασε στο Τορίνο στη Στρατιωτική Ακαδημία, μετατέθηκε στην Απουλία, στον Τάραντα, όπου γνώρισε τη μέλλουσα σύζυγό του, την Angelina Salvi. Αφού εντάχθηκε στην αστυνομία, κλήθηκε αρχικά στη Ραβέννα και στη συνέχεια, από το 1904, στη Σικελία, στο Castelvetrano, στην επαρχία του Trapani. Εδώ ο Mori έδρασε άμεσα και δυναμικά, υιοθετώντας έναν άκαμπτο, αυστηρό και αποφασιστικό τρόπο σκέψης και δράσης,οπωσδήποτε ανορθόδοξη, η οποία επρόκειτο να υιοθετηθεί αργότερα σε ολόκληρη τη Σικελία (αν και αναμφίβολα με μεγαλύτερη ελευθερία δράσης και εξουσίας).

Αφού πραγματοποίησε αρκετές συλλήψεις και γλίτωσε από περισσότερες από μία απόπειρες δολοφονίας, καταγγέλθηκε για κατάχρηση εξουσίας, αλλά οι κατηγορίες εναντίον του μετατράπηκαν πάντα σε αθωωτικές. Συμμετέχοντας σθεναρά στον αγώνα κατά της μαφίας, ο Μόρι μετατέθηκε στη Φλωρεντία τον Ιανουάριο του 1915, όπου ανέλαβε τη θέση του αναπληρωτή επιθεωρητή. Με την έναρξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, ωστόσο, επέστρεψεστη Σικελία, όπου διορίστηκε διοικητής ειδικών διμοιριών με στόχο την καταπολέμηση του φαινομένου της ληστείας (μια πραγματικότητα που βρισκόταν σε συνεχή άνοδο, κυρίως εξαιτίας των δραπέτες που απέφευγαν τη στράτευση).

Οι επιδρομές που διατάσσει ο Τσέζαρε Μόρι χαρακτηρίζονται από ριζοσπαστικές και υπερβολικά ενεργητικές μεθόδους (μέσα σε μία μόνο νύχτα καταφέρνει να συλλάβει πάνω από τριακόσια άτομα στην Καλταμπελότα), αλλά πετυχαίνουν εξαιρετικά αποτελέσματα. Οι εφημερίδες ενθουσιάζονται και μιλούν για θανατηφόρα πλήγματα στη μαφία, προκαλώντας ωστόσο την αγανάκτηση του υποδιευθυντή: ήταν ηληστεία, δηλαδή το πιο ορατό στοιχείο της εγκληματικότητας του νησιού, αλλά σίγουρα όχι το πιο επικίνδυνο. Σύμφωνα με τον Mori, θα ήταν δυνατό να δοθεί ένα οριστικό χτύπημα κατά της μαφίας μόνο όταν οι επιδρομές θα μπορούσαν να γίνουν όχι μόνο "ανάμεσα στα φραγκοσυκιές" (δηλαδή στους φτωχότερους πληθυσμούς), αλλά και στα αστυνομικά επιτελεία, στις νομαρχίες, στα παλάτιαεργοδότες και υπουργεία.

Βραβευμένος με το αργυρό μετάλλιο για στρατιωτική ανδρεία, ο Τσέζαρε Μόρι προήχθη σε Κουέστωρ και μετατέθηκε πρώτα στο Τορίνο, μετά στη Ρώμη και τέλος στη Μπολόνια. Στη Μπολόνια εργάστηκε ως νομάρχης από τον Φεβρουάριο του 1921 έως τον Αύγουστο του 1922, αλλά, ενώ παρέμεινε πιστός υπηρέτης του κράτους και προσηλωμένος στην άκαμπτη εφαρμογή του νόμου, αντιτάχθηκε -πράγμα σπάνιο μεταξύ των μελών τηςΜετά τον τραυματισμό του φασίστα Guido Oggioni, υποδιοικητή του Sempre Ponti, κατά την επιστροφή του από μια τιμωρητική εκστρατεία κατά των κομμουνιστών, η πολιτική ένταση αυξάνεται όλο και περισσότερο, με επίκεντρο τη δολοφονία του γραμματέα του Fascio Celestino Cavedoni. Ο Mori, ειδικότερα, αμφισβητείται επειδή αντιτίθεται στηνστις φασιστικές τιμωρητικές αποστολές και τα βίαια αντίποινά τους και για την αποστολή της αστυνομίας εναντίον τους.

Επιστρέφοντας στη Σικελία στα τέλη της άνοιξης του 1924 απευθείας από το Υπουργείο Εσωτερικών, ο Τσέζαρε διορίστηκε νομάρχης και στάλθηκε στο Τράπανι, όπου η φήμη του ως ακέραιου ανθρώπου ήταν γνωστή (και το γεγονός ότι δεν ήταν Σικελός, άρα σε άμεση επαφή με τη Μαφία, αποτελούσε προστιθέμενη αξία). Στο Τράπανι έμεινε λίγο περισσότερο από ένα χρόνο, κατά τη διάρκεια του οποίου αποφάσισε να αποσύρει όλα ταάδειες οπλοφορίας και να διορίσει (αυτό έγινε τον Ιανουάριο του 1925) μια επαρχιακή επιτροπή που θα ασχολείται με τη χορήγηση αδειών (που στο μεταξύ έγιναν υποχρεωτικές) για τη φύλαξη και την κατασκήνωση, δραστηριότητες που συνήθως διαχειρίζεται η Μαφία.

Στην επαρχία του Τράπανι, επίσης, η παρέμβαση του Μόρι είχε θετικά αποτελέσματα, σε σημείο που να παρακινήσει τον Μπενίτο Μουσολίνι να τον επιλέξει ως νομάρχη του Παλέρμο. Επίσημα εγκατεστημένος στις 20 Οκτωβρίου 1925, ο Τσέζαρε, που στο μεταξύ μετονομάστηκε σε "σιδερένιο νομάρχη", ανέλαβε έκτακτες εξουσίες και δικαιοδοσία σε ολόκληρη τη Σικελία, για να προσπαθήσει να νικήσει τη μαφία στο νησί. Σύμφωνα με τονMussolini σε ένα τηλεγράφημα που του έστειλε, Mori έχει carte blanche για την αποκατάσταση της εξουσίας του κράτους στη Σικελία: αν οι υπάρχοντες νόμοι αποτελούν εμπόδιο, θα δημιουργήσουμε νέους νόμους χωρίς κανένα πρόβλημα ".

Το έργο στο Παλέρμο διήρκεσε μέχρι το 1929: μέσα σε τέσσερα χρόνια, εφαρμόστηκε μια αυστηρή καταστολή κατά της μαφίας και του τοπικού υποκόσμου, με στόχο επίσης τους τοπικούς τσιφλικάδες και τις συμμορίες ληστών, χρησιμοποιώντας μεθόδους που ήταν σαφώς εκτός νόμου (εκβιασμός, σύλληψη και απαγωγή ομήρων, βασανιστήρια). Ο Μόρι, ωστόσο, είχε τη ρητή υποστήριξη του Μουσολίνι, επίσης επειδή τα αποτελέσματα από τηνΤα επιτεύγματά του είναι θετικά. Μερικές φορές, ωστόσο, συμβαίνει η σιδηρά πυγμή να στρέφεται και κατά των πολιτικών αντιπάλων, είτε κομμουνιστών είτε σοσιαλιστών.

Την 1η Ιανουαρίου 1926, η πιο διάσημη δράση, η λεγόμενη πολιορκία της Γάγγης Με τη βοήθεια πολυάριθμων αστυνομικών και καραμπινιέρων, ο Mori χτενίζει τη χώρα (πραγματικό προπύργιο των διαφόρων εγκληματικών ομάδων) σπίτι προς σπίτι, συλλαμβάνοντας και συλλαμβάνοντας φυγάδες, μαφιόζους και ληστές διαφόρων ειδών. Συχνά παίρνει ομήρους γυναίκες και παιδιά για να πείσει τους γκάνγκστερ να υποχωρήσουν και να παραδοθούν, χρησιμοποιώντας ιδιαίτερα σκληρές μεθόδους δράσης.

Ταυτόχρονα με τη δράση της αστυνομίας, η δράση των δικαστηρίων αυστηροποιήθηκε επίσης κατά της μαφίας. Ανάμεσα στους εμπλεκόμενους στις έρευνες δεν έλειψαν εξέχουσες προσωπικότητες, όπως ο Αντονίνο ντι Τζόρτζιο, πρώην υπουργός και στρατηγός του σώματος στρατού, ο οποίος, παρά το γεγονός ότι είχε ζητήσει βοήθεια από τον Μουσολίνι, δικάστηκε και αποστρατεύτηκε πρόωρα, καθώς και αναγκάστηκε να παραιτηθεί από βουλευτής.Μέσω έντονης δοσοληψίας, οι έρευνες του Τσέζαρε Μόρι και του Λουίτζι Τζιαμπιέτρο, Γενικού Εισαγγελέα, κατευθύνθηκαν από επιχειρηματικούς κύκλους και φασίστες πολιτικούς που συνεργάζονταν με τη Μαφία προς τον Αλφρέντο Κούκο, βουλευτή του Εθνικού Φασιστικού Κόμματος και εκφραστή του ριζοσπαστικού σικελικού φασισμού. Το 1927 ο Κούκο διαγράφηκε από το κόμμα για ηθική προσβολή και αναγκάστηκε να φύγειΔικάστηκε με την κατηγορία ότι είχε επωφεληθεί από τις χάρες της Μαφίας, η οποία φέρεται να του έδωσε χρήματα, αθωώθηκε τέσσερα χρόνια αργότερα μετά από έφεση, αλλά μέχρι τότε το φασιστικό κόμμα του νησιού είχε στερηθεί τη ριζοσπαστική πτέρυγα: η επιχείρηση είχε πετύχει, όχι μόνο επειδή η απομάκρυνση του Cucco από τη σικελική πολιτική είχε επιτρέψει στους γαιοκτήμονες που δεν ανήκαν στοσπάνια συνορεύουν ή έστω συνεργάζονται με τη μαφία.

Η κατάσταση δεν είναι πάντοτε ρόδινη, ωστόσο, υπό την έννοια ότι οι ενέργειες του Τζιαμπιέτρο συχνά θεωρούνται υπερβολικές: όχι σπάνια, ανώνυμες επιστολές φτάνουν στα γραφεία του Ντούτσε απειλώντας με εξέγερση και επανάσταση. Ενώ κατά τη διάρκεια της δίκης του Κούκο, οι δικηγόροι του κατηγορούμενου παρουσίασαν τον Μόρι ως πολιτικό διώκτη, ο σιδερένιος νομάρχης συνυπήρξε στη Γερουσία του Βασιλείου. Σύμφωνα με την προπαγάνδαφασίστας, η Μαφία είχε επιτέλους ηττηθεί- στην πραγματικότητα, ο Τζιαμπιέτρο και ο Μόρι είχαν καταφέρει να αναχαιτίσουν μόνο δευτεροκλασάτους εκπροσώπους του υποκόσμου, ενώ η λεγόμενη "Κούπα", αποτελούμενη από πολιτικούς, γαιοκτήμονες και επώνυμους, είχε παραμείνει ανέπαφη. Ως γερουσιαστής, ο Μόρι εξακολουθούσε να είναι υπεύθυνος για τη Σικελία, αλλά χωρίς να έχει πραγματική εξουσία παρέμενε στο περιθώριο. Και όχι μόνο αυτό: συνεχίζοντας ναμιλώντας για το πρόβλημα της Μαφίας, προκάλεσε την ενόχληση των φασιστικών αρχών, οι οποίες τον κάλεσαν ρητά να σταματήσει να επικαλείται μια ντροπή που είχε εξαλειφθεί από τον φασισμό. Από το 1932, ο γερουσιαστής της Παβίας έγραψε τα απομνημονεύματά του, τα οποία περιέχονται στον τόμο "Con la mafia ai ferri corti". Πέθανε στο Ούντινε στις 5 Ιουλίου 1942: η σορός του είναι θαμμένη στην Παβία.

Σχεδόν έναν αιώνα αργότερα, οι μέθοδοι που χρησιμοποίησε ο Μόρι για την καταπολέμηση της Μαφίας συζητούνται ακόμη και σήμερα. Η φήμη του ως δυσάρεστη προσωπικότητα δεν οφείλεται μόνο στην αποτελεσματική και σθεναρή δράση του, ικανή να πλήξει ακόμη και τα υψηλότερα επίπεδα παρά την αντίθεση πολλών φασιστών, αλλά και στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος εχθρικού προς τη Μαφία από πολιτιστική άποψη. Η δράση τουστη βούληση να καταδικαστούν οι εγκληματίες με αμείλικτες και αυστηρές ποινές, να εξαλειφθεί οριστικά το αίσθημα και το κλίμα ατιμωρησίας που διέπει το νησί και να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο της μαφίας στο δίκτυο των οικονομικών συμφερόντων και περιουσιακών στοιχείων.

Στόχος του Mori, εξάλλου, είναι να κερδίσει την εύνοια του πληθυσμού, κάνοντάς τον να δραστηριοποιηθεί στον αγώνα κατά της μαφίας, καταπολεμώντας την omertà και υποστηρίζοντας την εκπαίδευση της νέας γενιάς. Ο Mori, εξάλλου, δεν ενδιαφέρεται μόνο για τα κατώτερα στρώματα της μαφίας, αλλά και για τις διασυνδέσεις της με το πολιτικό περιβάλλον. Το σημείο εκκίνησης, ωστόσο, είναι η αγροτική μεσαία τάξη,που αποτελείται από επικυρίαρχους, κηδεμόνες, campieri και gabelloti: η πλειονότητα των μαφιόζων περικλείεται εδώ και κρατάει υπό έλεγχο τόσο τους φτωχότερους πληθυσμούς όσο και τους μεγαλύτερους γαιοκτήμονες. Στο Παλέρμο, οι δολοφονίες που διαπράττονται το 1925 είναι 268- το 1926 είναι 77. Οι ληστείες που διαπράττονται το 1925 είναι 298- το 1926 είναι 46.

Η ταινία "Il prefetto di ferro" (Ο σιδερένιος νομάρχης) του Pasquale Squitieri, με πρωταγωνιστές την Claudia Cardinale και τον Giuliano Gemma και μουσική του Ennio Morricone, ήταν αφιερωμένη στον Cesare Mori. Βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Arrigo Petacco, η ταινία δεν ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής, κυρίως λόγω της έλλειψης προσήλωσης στα πραγματικά γεγονότα.