Biografie - Een stijl vertegenwoordigen

• Kindertijd
• João Gilberto in de jaren 1950
• De jaren 1960
• De jaren 1980
• De afgelopen jaren

João Gilberto Prado Pereira de Oliveira, of eenvoudiger gezegd João Gilberto , geboren in Juazeiro, in de staat Bahia, Brazilië, op 10 juni 1931. Gitarist, zanger, componist, hij wordt unaniem beschouwd als een van de vaders van het Braziliaanse muziekgenre bekend als ' Bossa Nova ".

Kindertijd

Het gezin van de kleine Joaozinho, zoals het zesde van de zeven kinderen van de familie Gilberto wordt genoemd, is erg veeleisend. De vader, streng en autoritair, wil dat al zijn kinderen hun studie afmaken en dringt erop aan dat niemand zich laat afleiden door iets anders dan het behalen van een diploma. Hij slaagt hierin bij iedereen, behalve bij de jonge Joao, die op veertienjarige leeftijd eenAls cadeau van zijn grootvader kreeg hij zijn eerste gitaar en vanaf dat moment heeft hij er nooit meer afstand van gedaan.

In 1946 werd de jonge João Gilberto Samen met een paar schoolvrienden richt hij zijn eerste muziekgroep op, ondanks de afkeuring van zijn vader. Vanaf 1940 opent ook de Braziliaanse radio zijn muzikale grenzen voor het geluid uit de States, gevuld met jazz, be-bop en de kleuren van de 'grote orkesten', die in die tijd erg in de mode zijn. Joaozinho wordt aangetrokken door de muziek van Duke Ellington en Tommy Dorsey, maarstaat ook open voor lokale geluiden, zoals samba en Braziliaanse volksliedjes.

In 1949, amper achttien jaar oud, verhuisde Gilberto naar Salvador in de overtuiging dat hij een muzikale carrière zou nastreven. In die tijd studeerde hij gitaar als autodidact, maar voelde zich meer zanger dan een echte gitarist. Hij probeerde een carrière als zanger door 'live' op te treden in enkele radioprogramma's en boekte enig succes. Van daaruit werd hij leider van Garotos da Lua,een muzikaal kwintet, en besloot met de band in 1950 naar Rio de Janeiro te verhuizen.

João Gilberto in de jaren 1950

De ervaring in Rio bleek turbulent te zijn voor Joao Gilberto. Vanwege zijn ongedisciplineerdheid, waardoor hij vaak repetities miste en live optredens in de steek liet, werd hij uit de band gezet. Van hieruit begon hij aan een over-the-top leven, waarbij hij vaak bij vrienden bleef slapen, op straat speelde en een wanordelijk bestaan leidde, gekenmerkt door alcohol- en marihuanagebruik. In de kring van muzikantendie in deze periode bezocht werden, waren ook andere protagonisten van de toekomstige Braziliaanse scene, zoals Luiz Bonfa en de grote Antonio Carlos Jobim.

Maar omdat hij zich zorgen maakt over zijn gezondheid, nodigt zijn vriend en muzikant Luiz Telles hem uit om naar het stadje Porto Alegre te verhuizen. Na een moment van vermeende rust verhuist Gilberto naar het huis van zijn zus in Minas Gerais, waar hij zich obsessief aan de gitaar wijdt. Hij componeert, speelt, zingt voortdurend, leeft een eenzaam leven, als een perfecte asociaal, die weigertDit baart zijn familie zorgen, die er alles aan doet om hem voor korte tijd op te laten nemen in het psychiatrisch ziekenhuis in Salvador. Maar de toekomstige vertolker van het historische lied 'La garota de Ipanema' is niet gek geworden, hij heeft gewoon de bossa nova ontdekt of, zoals het in die jaren werd genoemd, de 'stotterende' gitaarstijl, afhankelijkdoor het gebruik van het instrument niet langer als begeleiding maar als ondersteunend element, samen met de stem, van de muzikale uitvoering.

Een week later werd hij uit het ziekenhuis ontslagen en in 1956 ging de zanger opnieuw naar Rio de Janeiro, op zoek naar Jobim, om zijn nieuwste composities aan hem voor te leggen. De pianist was bezig met een reeks arrangementen voor het EMI-label, een van de belangrijkste in die jaren, en hij realiseerde zich onmiddellijk het grote potentieel van zijn collega. Het was het begin van een ware revolutiepopulair-muzikaal.

In 1957 bracht Gilberto, nieuw leven ingeblazen door zijn ontdekking, de 'nieuwe stijl', de bossa nova, naar alle muziekkringen van Rio's zogenaamde 'Zona Sul', verspreidde het woord onder muzikanten en maakte zichzelf bekend bij het volk. Het jaar daarop, in 1958, bracht hij zijn eerste werk uit, 'Chega de saudade', in samenwerking met Jobim en Vinicio De Moraes. Het album wordt beschouwd als een mijlpaalmijlpaal in de geschiedenis van de moderne Braziliaanse muziek en toen het werd uitgebracht was het meteen een groot succes, zo groot zelfs dat het bekend werd als 'bossa nova mania'.

De jaren 1960

In het kielzog van zijn succes nam Joao Gilberto nog twee belangrijke werken op, waarin hij veel meer dan in het eerste schijfje het hele Braziliaanse populaire erfgoed vanaf de jaren veertig van de vorige eeuw opnieuw opnam en in een bossa toonsoort zette. De schijfjes heetten 'Amor O' en 'Joao Gilberto', respectievelijk uit 1960 en 1961. In deze jaren werden ook de Verenigde Staten zich bewust van dit nieuwe muzikale klimaat afkomstig uitDe twee jazzmuzikanten Charlie Byrd en Stan Getz bezoeken Brazilië namens het Amerikaanse ministerie en ontdekken tijdens hun onderzoek Gilberto's muziek. Hun album uit die periode is 'Jazz samba', een andere klassieker, die verschillende composities van de Braziliaanse zanger en gitarist bevat. Het is het begin van een belangrijke samenwerking die Gilberto naar de States brengt, een land waarblijft tot 1980.

In 1963 verscheen 'Getz / Gilberto', een baanbrekend album waarop de Braziliaanse gitarist en zanger prachtig duetteert met de Amerikaanse saxofonist. Bovendien maakte Gilberto's vrouw Astrud dankzij deze plaat naam met haar vertolking van het door Jobim gecomponeerde nummer 'The Girl From Ipanema', dat een popklassieker aller tijden werd.

In 1968 verbleef Gilberto in Mexico en bracht hij zijn nieuwe album 'Ela È Carioca' uit. Weer een succes, niet minder dan het zogenaamde 'witte album' van de bossa nova, de tweede 'Joao Gilberto'. De bekendheid van de zanger uit Salvador de Bahia bracht hem ertoe om steeds meer nieuwe samenwerkingen aan te gaan, nieuwe talenten te ontdekken en samen te werken met grote muziekartiesten. Ondertussen was hij vanaf april 1965Hij had een relatie met Miùcha, de zus van Chico Buarque en zijn tweede vrouw na Astrud, en met haar nam hij 'The Best of Two Worlds' op, uit 1972.

João Gilberto

De jaren 1980

Een ander opmerkelijk werk, na het 'Amoroso' album, is 'Brazil', uit 1980, waarin Gilberto samenwerkt met andere grootheden uit de Braziliaanse muziek, zoals Gilberto Gil, Caetano Veloso en Maria Bethania. De release van het album valt samen met de terugkeer van de Salvadoraanse muzikant naar Brazilië, na bijna twee decennia tussen de States en Mexico te hebben doorgebracht.

Met uitzondering van een paar belangrijke 'live' optredens, zoals die in Montreux in 1986 en 1987, is het laatste noemenswaardige werk 'Joao' uit 1991, het enige na vele dat geen composities van Jobim bevat. De arrangementen zijn van Clare Fischer en het album bevat Italiaanse, Spaanse, Franse en Engelse nummers. Van de oude vrienden is er alleen Caetano Veloso.

De afgelopen jaren

Joao Gilberto trekt zich terug in een huis in Leblon, Rio de Janeiro, en leeft zijn laatste jaren in alle rust, ver van de schijnwerpers, jaloers op zijn privacy en op alle mogelijke manieren om te ontsnappen aan de interviews en vooral de drukte. Zijn dochter Bebel Gilberto, die hij kreeg met Miùcha, is ook muzikant.

Joao Gilberto is overleden in Rio op 6 juli 2019, 88 jaar oud.