Biografia - Życie w teatrze

Henrik Ibsen urodził się w Skien, w Norwegii, 20 marca 1828 r. Firma jego ojca, kupca, zbankrutowała, gdy Henrik miał zaledwie siedem lat: rodzina przeniosła się na przedmieścia. Młody Ibsen został wysłany do Grimstad dive, gdy miał zaledwie piętnaście lat, aby nauczyć się sztuki zawodu aptekarza. Jego trudności finansowe pogorszyły się, gdy w wieku zaledwie osiemnastu lat,staje się ojcem nieślubnego syna; znajduje schronienie w studiowaniu i czytaniu rewolucyjnych medytacji.

Henrik Ibsen zaczął więc pisać dla teatru: jego pierwszą sztuką była "Catiline", którą udało mu się opublikować pod pseudonimem Brynjolf Bjarme: jest to tragedia historyczna pod wpływem Schillera i europejskiego ducha Risorgimento. Catiline została wystawiona w Sztokholmie dopiero w 1881 roku.

W 1850 r. Ibsen przeniósł się do Cristianii - dzisiejszego Oslo - gdzie udało mu się wystawić swoją jednoaktówkę "The Tumult of the Warrior", będącą pod wpływem nacjonalistycznego i romantycznego klimatu. Jego kontakty ze światem teatru umożliwiły mu otrzymanie zleceń teatralnych w 1851 r., najpierw jako asystent teatralny i scenarzysta, a następnie jako mistrz sceny w Teatrze im.W tej roli, na koszt teatru, miał okazję podróżować po Europie, konfrontując się z innymi realiami sztuki widowiskowej. Z tego okresu pochodzi sztuka "St. John's Night" (1853) i dramat historyczny "Woman Inger of Østrat" (1855), który antycypuje problemy Ibsena z kobietami.

W 1857 r. został mianowany dyrektorem Teatru Narodowego w Christianii: ożenił się z Susanną Thoresen, pasierbicą pisarki Anny Magdaleny Thoresen, i dzięki doświadczeniu zdobytemu w Bergen kontynuował pisanie sztuk teatralnych: baśniowego dramatu "Wojownicy z Helgeland" (1857), poematu dramatycznego "Terje Vigen" (1862) z pogranicza historii i legendy, satyry teatralnej "The Comedyof Love" (1862), dramat historyczny "Pretendenci do tronu" (1863).

Od 1863 roku, dzięki państwowemu stypendium na podróże zagraniczne, rozpoczął długi okres pobytów - od 1864 do 1891 roku - podczas których przemieszczał się między Monachium, Dreznem i Rzymem. Zwłaszcza we Włoszech Henrik Ibsen był pod wrażeniem rozprzestrzeniania się idei Risorgimento i walki o jedność, co skłoniło go do rozwinięcia silnej krytyki swoich rodaków iZ tego okresu pochodzą sztuki "Brand" (1866, napisana w Rzymie), "Peer Gynt" (1867, napisana na Ischii), błyskotliwa komedia prozą "The Youth League" (1869) oraz dramat "Caesar and the Galileo" (1873).

Spotkanie Ibsena z Georgiem Brandesem, duńskim pisarzem i krytykiem literackim, jest bardzo znaczące: idee Brandesa mają na celu reformę literacką - a także teatralną - w realistycznym i krytycznie społecznym sensie. Dla niego autor musi czuć społeczny obowiązek potępienia problemów, poddając je krytyce, realistycznie kontekstualizując własne czasy.

Ibsen podjął te idee i uczynił je własnymi: od 1877 roku zreformował kryteria swojej produkcji teatralnej, inicjując fazę teatru społecznego, w którym pracował nad demaskowaniem kłamstw i hipokryzji, wydobywaniem prawdy i wolności jednostki, wydobywaniem na powierzchnię społecznych i kulturowych uprzedzeń i nierówności - również związanych z kondycją kobiet - oraz potępieniemOd tego momentu twórczość Ibsena sprawia, że dramaty rodzin i jednostek są silnie odczuwalne przeciwko obłudnemu i pozbawionemu odwagi społeczeństwu, posuwając się nawet do silnej krytyki instytucji małżeństwa.

Wielki przełom przyniosły "Filary społeczeństwa" (1877), a następnie "Widma" (1881) i "Dzika kaczka" (1884).

W "A Doll's House" (1879) broni prawa do wolności i autonomii kobiet w wyborze ich własnego życia, w społeczeństwie, w którym kobiety mogą być tylko żonami i matkami lub kochankami. Sztuka Ibsena została przyjęta przez ruchy feministyczne jako ich sztandar, chociaż intencją kulturową Ibsena była obrona powszechnej wolności osobistej każdej jednostki,Niezależnie od płci, "Casa di bambola" odniosła wielki sukces w całej Europie: we Włoszech zespół Eleonory Duse wystawił ją w Teatro dei Filodrammatici w Mediolanie w 1891 roku.

Późniejsze dzieła były pod wpływem psychoanalizy Zygmunta Freuda: należą do nich "Villa Rosmer" (1886), "Kobieta z morza" (1888) i "Edda Gabler" (1890). Inne dzieła Ibsena to "Budowniczy Solness" (1894), "Mały Eyolf" (1894), "John Gabriel Borkman" (1896), "Kiedy umrzemy, obudzimy się" (1899).

Henrik Ibsen zmarł 23 maja 1906 roku w Cristianii (Oslo).