بیوگرافی • روح و صدا

• دهه 60
• دهه 70
• دهه 70 و 80
• آرتا فرانکلین در دهه 2000

آریتا لوئیز فرانکلین در 25 مارس 1942 در ممفیس به دنیا آمد. پدر او یک واعظ باپتیست است که شهرت او به تمام مرزهای ایالات متحده می رسد. فرزندان کشیش فرانکلین با فرهنگ مذهبی محکمی آموزش می بینند، اما او نمی تواند از جدایی از همسرش و مادر آرتا، باربارا سیگرز، اجتناب کند. در حالی که پسر وان با مادرش می ماند، آرتا (در آن زمان شش ساله) با خواهرانش کارولین و ارما به دیترویت با پدرش می روند، جایی که او بزرگ می شود.

خواهران در کلیسا آواز می خوانند، جایی که پدر از نزدیک به پنج هزار مؤمن خود استقبال می کند. آرتا در مراسم کلیسا نیز پیانو می نوازد.

خواننده آینده دو بار زود باردار می شود: اولین فرزندش کلارنس زمانی که آرتا فقط سیزده سال داشت به دنیا آمد. او سپس ادوارد را در پانزده سالگی به دنیا آورد.

درباره آینده خود آریتا فرانکلین ایده های روشنی دارد و مصمم است که می خواهد به عنوان یک حرفه ای وارد دنیای موسیقی شود: در سن چهارده سالگی اولین آهنگ خود را برای JVB/Battle Records ضبط می کند. . در دهه 1950 او با الهام از هنرمندانی مانند ماهالیا جکسون، کلارا وارد و دوست خانوادگی دینا واشنگتن، پنج آلبوم، هرچند موفقیت محدود، ضبط کرد.

او اشتیاق زیادی به انجیل نشان می دهدو همزمان در کلوب‌های جاز دیترویت اجرا می‌کند و با صدای جوان، شاداب و در عین حال پرانرژی‌اش خود را تحمیل می‌کند، به طوری که به امتداد چهار اکتاو می‌بالد. او مورد توجه جان هاموند، تهیه کننده رکورد و استعدادیاب قرار می گیرد. در سال 1960 آرتا فرانکلین قراردادی را با کلمبیا رکوردز امضا کرد، اما رپرتوار منحصراً جاز که به او تحمیل می‌شود به نحوی بال‌های او را قطع می‌کند.

دهه 60

در اوایل دهه 60 او موفق شد 45 سالگی را به موفقیت برساند، از جمله "راک خداحافظی با شما عزیزم با ملودی دیکسی".

در سال 1962 با تد وایت که مدیر او در کلمبیا رکوردز شد ازدواج کرد.

در سال 1967 به آتلانتیک رکوردز نقل مکان کرد، آثار جدید او به گونه ای ژانر روح را به خود اختصاص داد که در مدت کوتاهی به او لقب "ملکه روح" داده شد.

به لطف شهرت بین المللی که به دست آورد، او به نمادی از غرور برای اقلیت های سیاهپوست آمریکایی تبدیل می شود، به ویژه با تفسیر او از آهنگ "Respect" توسط اوتیس ردینگ، که به سرود غیرنظامیان جنبش های فمینیستی و حقوق بشر تبدیل می شود.

در این سالها آریتا فرانکلین بر چارت ها تسلط داشت و چندین آلبوم طلایی و پلاتینیوم را به دست آورد.

در سال 1969 از تد وایت جدا شد.

دهه 70

بین پایان دهه شصت و آغاز دهه هفتاد سوابق او متعدد استکه در چارت های آمریکا صعود می کنند و اغلب در رتبه های اول قرار می گیرند. این ژانر از موسیقی گاسپل تا بلوز، موسیقی پاپ تا موسیقی روانگردان و حتی راک اند رول را شامل می شود.

برخی کاورهای بیتلز (النور ریگبی)، گروه (وزن)، سایمون و amp; گارفانکل (پلی بر روی آب آشفته)، سم کوک و دریفترها. "Live at Fillmore West" و "Amazing Grace" دو تا از شناخته شده ترین و تاثیرگذارترین رکوردهای او هستند.

علی‌رغم موفقیت‌های بزرگش در خارج از کشور، او هرگز به صدر جدول بریتانیا نرسید. او در سال 1968 با نسخه خود از برت باچاراچ "من یک دعای کوچک می گویم" به مقام چهارم رسید.

علاوه بر "Respect" فوق الذکر - آهنگ امضای او - در میان تک آهنگ های موفق آرتا فرانکلین در این سال ها، "Chain of Fools"، "(You Make Me Feel Like) A Natural Woman، " فکر کن» و «عزیزم دوستت دارم».

دهه 70 و 80

در اوایل دهه 70 آرتا فرانکلین استفاده از صداهای ملایم تری را انتخاب کرد. موسیقی نوظهور دیسکو بازار را در انحصار خود درآورده است. فروش رکوردهای او و همچنین تحسین منتقدان شروع به کاهش می کند.

آرتا فرانکلین در دهه 1980 تولدی دوباره را تجربه کرد: او با شرکت در فیلم "برادران بلوز" (1980، ساخته جان لندیس)، که تبدیل به یک فیلم کالت شد، مورد توجه عموم قرار گرفت. برای آریستا قرارداد ببندیدتک‌آهنگ‌های "United Together" و "Love All The Hurt Away" را ضبط و ضبط کرد، دومی در یک دوئت با جورج بنسون: بنابراین آرتا برای صعود به نمودارها، به ویژه در سال 1982 با آلبوم "Jump To It" بازگشت.

در سال 1985 "آزادراه عشق" (آهنگ-رقص) را می خواند و در "خواهران برای خودشان انجام می دهند" دوئت هایی با Eurythmics می خواند. دوئت در "می دانستم تو منتظر بودی (برای من)" با جورج مایکل، آهنگی که دومین آهنگ شماره یک او در آمریکا شد.

در مراسم گرمی 1998، مجبور به جایگزینی لوسیانو پاواروتی که بیمار بود، تعبیری از "Nessun dorma" را به صورت بداهه در کلید اصلی ساخت و اولین بیت را به زبان ایتالیایی خواند. از اجرای او به عنوان یکی از بهترین اجراهای تا به حال در گرمی یاد می شود.

آرتا فرانکلین در دهه 2000

در سال 2000 در فیلم بعدی "برادران بلوز 2000 - اسطوره ادامه دارد" با بازی "احترام" در سینما شرکت کرد. در این سالها او با هنرمندان مستعد R&B معاصر مانند Fantasia Barrino، Lauryn Hill و Mary J. Blige همکاری کرد.

در 20 ژانویه 2009، او در واشنگتن در مراسم تحلیف چهل و چهارمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، باراک اوباما، در تلویزیون جهانی زنده و در مقابل بیش از دو میلیون نفر آواز خواند. ایالت میشیگان رسما صدای او را یک شگفتی طبیعی اعلام کرده است. در سال 2010 تشخیص داده شد که او مبتلا به سرطان پانکراس است. بیمار، او از صحنه بازنشسته می شوددر سال 2017؛ آریتا فرانکلین در 16 آگوست 2018 در دیترویت در سن 76 سالگی درگذشت.