Βιογραφία - Τα χρώματα του πόνου

• Έργα της Frida Kahlo

Η Magdalena Carmen Frida Kahlo y Calderón γεννήθηκε στις 6 Ιουλίου 1907 στο Coyoacán (Μεξικό) και είναι κόρη του Wilhelm Kahlo, με τον οποίο συνδέεται με μεγάλη αγάπη, ενός απλού και φιλικού ανθρώπου, Εβραίου, λάτρη της λογοτεχνίας και της μουσικής και ζωγράφου που μετανάστευσε στο Μεξικό από την Ουγγαρία. Δεν είναι πλούσιος και γι' αυτό εργάζεται σε διάφορα επαγγέλματα, μεταξύ των οποίων και υπάλληλος σε βιβλιοπωλείο, με ανάμεικτη τύχη, και στη συνέχεια γίνεται φωτογράφος.ταλαντούχος και πιθανότατα ενέπνευσε στην κόρη του Frida έναν συγκεκριμένο τρόπο "καδράρισμα" της εικόνας.

Μόλις έφτασε στο Μεξικό, ο Wilhelm Kahlo άλλαξε το όνομά του σε Guillermo και μετά από έναν πρώτο γάμο από τον οποίο έμεινε χήρος, παντρεύτηκε το 1898 την Calderon y Gonzales, κόρη μιας Μεξικανής και ενός Ινδιάνου, γεννημένη στην Oaxaca, μια αρχαία πόλη των Αζτέκων. Το ζευγάρι απέκτησε τέσσερα παιδιά και η Frieda ήταν η πιο ζωηρή και επαναστατική κόρη από τις τέσσερις.

Μόλις ενηλικιώθηκε, άλλαξε το αρχικό της όνομα Frieda - ένα πολύ συνηθισμένο όνομα στη Γερμανία που προέρχεται από τη λέξη "Fried" και σημαίνει "ειρήνη" - σε Frida για να αμφισβητήσει τη ναζιστική πολιτική της Γερμανίας.

Η Φρίντα Κάλο είναι αναμφίβολα η πιο διάσημη και καταξιωμένη Μεξικανή ζωγράφος όλων των εποχών, η οποία έγινε επίσης διάσημη για την ατυχή και ταραγμένη ζωή της. Υποστήριξε ότι γεννήθηκε το 1910, "παιδί" της μεξικανικής επανάστασης και του σύγχρονου Μεξικού. Η καλλιτεχνική της δραστηριότητα έμελλε να βρει μεγάλη επανεκτίμηση μετά το θάνατό της, ιδιαίτερα στην Ευρώπη με την έκθεση πολυάριθμωνεκθέσεις.

Κατά τη γέννησή της η Φρίντα πάσχει από δισχιδή ράχη, την οποία οι γονείς της και οι γύρω της μπερδεύουν με την πολιομυελίτιδα, καθώς πάσχει και η μικρότερη αδελφή της- από την εφηβεία της και μετά δείχνει καλλιτεχνικό ταλέντο και ένα ανεξάρτητο και παθιασμένο πνεύμα, απρόθυμη απέναντι σε κάθε κοινωνική σύμβαση. Από αυτό το πλαίσιο θα προκύψει το θέμα της αυτοπροσωπογραφίας. Η πρώτη που ζωγραφίζει είναι για τον έρωτά τηςΣτα πορτραίτα του απεικονίζει πολύ συχνά τις δραματικές πτυχές της ζωής του, με κυριότερη το σοβαρό ατύχημα που υπέστη το 1925 ενώ ταξίδευε με λεωφορείο, με αποτέλεσμα να υποστεί κάταγμα λεκάνης.

Τα επακόλουθα εκείνου του ατυχήματος (ένας στύλος φέρεται να τρυπούσε τη λεκάνη της και λόγω των τραυμάτων θα υποβαλλόταν σε τριάντα δύο χειρουργικές επεμβάσεις κατά τη διάρκεια των ετών) θα επηρέαζαν την υγεία της για το υπόλοιπο της ζωής της, όχι όμως και την ηθική της ένταση. Η Φρίντα αφιερώθηκε με πάθος στη ζωγραφική και παρά τον σωματικό και ψυχολογικό πόνο από τα επακόλουθα του ατυχήματος, συνέχισε να είναι το κορίτσιεπαναστατική, αντικομφορμιστική και ζωηρή όπως ήταν πριν.

Αφού πήρε εξιτήριο από το νοσοκομείο, αναγκάστηκε να περάσει μήνες ξεκούρασης στο κρεβάτι του σπιτιού της με το πάνω μέρος του σώματός της σε γύψο. Αυτή η αναγκαστική κατάσταση την ώθησε να διαβάσει πολλά βιβλία, πολλά από τα οποία αφορούσαν το κομμουνιστικό κίνημα, και να ζωγραφίσει.

Το πρώτο της θέμα είναι το πόδι της, το οποίο καταφέρνει να ρίξει μια ματιά ανάμεσα στα σεντόνια. Για να υποστηρίξει αυτό το πάθος της, οι γονείς της της χαρίζουν ένα κρεβάτι με ουρανό και καθρέφτη στο ταβάνι, ώστε να μπορεί να βλέπει τον εαυτό της και να ζωγραφίζει- από εκεί ξεκινάει η σειρά των αυτοπροσωπογραφιών της. Μετά την αφαίρεση του γύψου, η Φρίντα Κάλο ανακτά την ικανότητά της να περπατάει, παρά τον έντονο πόνο που θα υποστεί καιθα το συνοδεύει για όλα τα επόμενα χρόνια.

Πήγε τους πίνακές του στον Ντιέγκο Ριβέρα, έναν επιφανή ζωγράφο τοιχογραφιών της εποχής, για να τους κριτικάρει. Ο Ριβέρα είναι ένας ψηλός, χοντρός, επιβλητικός άντρας, που κυκλοφορεί με παλιά παντελόνια, ένα μονότονο πουκάμισο, ένα παλιό καπέλο, έχει ένα ευγενικό, χαρούμενο, ορμητικό ταμπεραμέντο, φημίζεται ως μεγάλος κατακτητής όμορφων γυναικών και παθιασμένος κομμουνιστής. Είναι πολύ εντυπωσιασμένοςθετικά από το μοντέρνο στυλ της νεαρής καλλιτέχνιδας, τόσο πολύ που την έφερε κοντά του και την εισήγαγε στην πολιτική και πολιτιστική σκηνή του Μεξικού.

Η Φρίντα έγινε ακτιβίστρια του Κομμουνιστικού Κόμματος, συμμετέχοντας σε πολλές διαδηλώσεις, και εν τω μεταξύ ερωτεύτηκε τον άνδρα που έγινε ο επαγγελματικός και βιοτικός της "οδηγός"- το 1929 παντρεύτηκε τον Ντιέγκο Ριβέρα - γι' αυτόν ήταν ο τρίτος του γάμος - παρόλο που γνώριζε για τις συνεχείς προδοσίες που θα υφίστατο. Εκείνη, από την πλευρά της, του το ανταπέδωσε με τον ίδιο τρόπο, ακόμη και με αμφιφυλόφιλες εμπειρίες.

Εκείνα τα χρόνια, ο Ριβέρα ανέλαβε να εκτελέσει μια σειρά έργων στις ΗΠΑ, όπως τον τοίχο στο εσωτερικό του Rockefeller Center στη Νέα Υόρκη ή τις τοιχογραφίες για τη Διεθνή Έκθεση του Σικάγο. Μετά τον σάλο που προκάλεσε η τοιχογραφία στο Rockefeller Center, στην οποία απεικονίζεται απροκάλυπτα ένας εργάτης με το πρόσωπο του Λένιν, ανακλήθηκαν οι παραγγελίες του. Την ίδια περίοδο στηνΌταν το ζευγάρι μένει στη Νέα Υόρκη, η Φρίντα μένει έγκυος: στα τέλη της εγκυμοσύνης αποβάλλει λόγω της ανεπάρκειας του οργανισμού της να αντέξει μια εγκυμοσύνη. Το γεγονός αυτό την αναστατώνει τόσο πολύ που αποφασίζει να επιστρέψει στο Μεξικό με τον σύζυγό της.

Οι δυο τους αποφάσισαν να ζήσουν σε δύο ξεχωριστά σπίτια που συνδέονταν με μια γέφυρα, ώστε ο καθένας να έχει το δικό του "καλλιτεχνικό" χώρο. Χώρισαν το 1939 λόγω της προδοσίας του Ριβέρα με την αδελφή της Φρίντα.

Δεν πέρασε πολύς καιρός και οι δυο τους ήρθαν και πάλι κοντά- ξαναπαντρεύτηκαν το 1940 στο Σαν Φρανσίσκο. Από εκείνον αφομοίωσε ένα σκόπιμα "αφελές" στυλ που οδήγησε τη Φρίντα να ζωγραφίζει μικρές αυτοπροσωπογραφίες εμπνευσμένες από τη λαϊκή τέχνη και την προκολομβιανή λαογραφία. Στόχος της ήταν να επιβεβαιώσει απερίφραστα τη μεξικανική της ταυτότητα καταφεύγοντας σε θέματα παρμένα από τους ιθαγενείς πολιτισμούς.

Η μεγαλύτερη δυστυχία της καλλιτέχνιδας είναι ότι δεν απέκτησε παιδιά. Η παθιασμένη (και αμφιλεγόμενη τότε) ερωτική σχέση της Φρίντα Κάλο με τον Ντιέγκο Ριβέρα μαρτυρείται σε ένα προσωπικό ημερολόγιο. Τα χρονικά αναφέρουν ότι είχε πολυάριθμους εραστές, και των δύο φύλων, με εξέχουσες προσωπικότητες που δεν πέρασαν απαρατήρητες, όπως ο Ρώσος επαναστάτης Λεβ Τρότσκι και ο ποιητής Αντρέ Μπρετόν. Είναι στενοί φίλοι καιπιθανώς εραστής της Tina Modotti, μαχητικής κομμουνίστριας και φωτογράφου στο Μεξικό της δεκαετίας του 1920.

Η ζωή και τα έργα της Μεξικανής ζωγράφου Frida Kahlo ασκούν μεγάλη καλλιτεχνική γοητεία και συναισθηματικό αντίκτυπο. Για ορισμένους, αυτή η θαρραλέα καλλιτέχνης θα μείνει στη μνήμη των αιώνων ως η μεγαλύτερη ζωγράφος του 20ού αιώνα.

Τρεις μεγάλες εκθέσεις της αφιερώθηκαν το 1938 στη Νέα Υόρκη, το 1939 στο Παρίσι και το 1953 στην Πόλη του Μεξικού. Ένα χρόνο μετά την τελευταία αυτή έκθεση, στις 13 Ιουλίου 1954, η Φρίντα Κάλο πέθανε στη γενέτειρά της. Το σπίτι της στο Κογιοακάν, το "Μπλε Σπίτι", που επισκέφθηκαν χιλιάδες και χιλιάδες άνθρωποι, παρέμεινε ανέπαφο, όπως το ήθελε ο Ντιέγκο Ριβέρα και το άφησε στο Μεξικό. Είναι ένα σπίτιυπέροχο, απλό και όμορφο, με πολύχρωμους τοίχους, φως και ηλιοφάνεια, γεμάτο ζωή και εσωτερική δύναμη, όπως ήταν και ο ιδιοκτήτης του.

Στις 21 Ιουνίου 2001, εκδόθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες γραμματόσημο με το ομοίωμα της Frida Kahlo (επιλεγμένο από αυτοπροσωπογραφία που τραβήχτηκε το 1933), το πρώτο γραμματόσημο που απεικονίζει ισπανόφωνη γυναίκα.

Έργα της Frida Kahlo

Ανάμεσα στα πολυάριθμα έργα του Μεξικανού καλλιτέχνη, επιλέξαμε να αναλύσουμε μερικά από τα σημαντικότερα, εμβαθύνοντας στην ιστορία τους με σχόλια και σύντομες αναλύσεις. Ακολουθεί ο κατάλογος:

• Το πλαίσιο (αυτοπροσωπογραφία) (1938)
• Δύο γυμνοί στο δάσος (1939)
• Οι δύο Fridas (1939)
• Το όνειρο (Το κρεβάτι) (1940)
• Η σπασμένη στήλη (1944)
• Μωυσής (ή ηλιακός πυρήνας) (1945)
• Πληγωμένο ελάφι (1946)
• Αυτοπροσωπογραφία (1948)
• Η αγαπημένη αγκαλιά του σύμπαντος, η γη (Μεξικό), εγώ, ο Ντιέγκο και ο κύριος Xólot (1949)