Herodotoren biografia
Edukien taula
Biografia
Herodoto K.a. 484an jaio zen (ustez) Halikarnaso, doriarrek kolonizatutako Kariako hirian, Asia Txikian, familia aristokratiko batean: bere ama, Dryò, grekoa zen, eta berea. aita, Lyxes, asiarra da. Bere lehengusu Paniassirekin batera, Ligdami II.a Halicarnasoren tiranoa kontrajartzen du, zeinak hiria gobernatzen duen Persiako Errege Handiaren Dario I.aren laguntzari esker.
Ikusi ere: Mahomaren historia eta bizitza (biografia)Paniassi heriotzara kondenatzen duten bitartean, tiranoak bera hiltzeko aristokraten konspirazio batean parte hartu izana leporatuta, Herodotok ihes egitea lortuko du, eta Samosen babesa aurkitzen du, pertsiarren aurkako hirian. Delian-Atiko Liga, non besteak beste joniar euskalkiaren ezagutza hobetzeko aukera dauka.
Samosen egon zen bi urtez, K.a. 455 inguruan. C. Herodoto bere sorterrira itzultzen da, Ligdami kanporatzen laguntzeko garaiz. Hurrengo urtean Halikarnaso Atenasen ibaiadarra bihurtu zen, Herodoto Mediterraneo ekialdeko lurraldeetan bidaiatzen hasi zen bitartean. Lau hilabetez egon da Egipton, bertako zibilizazioak liluratuta, eta “Ipuinak” idazteko erabiliko diren materialak biltzen ditu.
Ikusi ere: Maria Grazia Cucinottaren biografiaK.a. 447an. C. Atenasera joango da, eta, bertan, Miletoko Hipodamo arkitektoa, Perikles, Protagoras eta Eutidemo sofistak eta Sofokles poeta tragikoa ezagutzeko aukera izango du. Bi urte beranduago Panathenaean parte hartu zuen, urteanhorren okasioan pasarte batzuk irakurri zituen jendaurrean hamar talenturen batura nabarmenaren truke. Handik gutxira Herodotok Thurii-n finkatzea erabaki zuen, Magna Grezian kokatutako kolonia panhelenikoa, K.a. 444an sortzen laguntzen duena. C.
440 eta 429 artean "Ipuinak" idatzi zituen, gaur egun mendebaldeko literaturaren alorreko historiografiaren lehen adibidetzat hartzen den lana. "Istorioak" K.a V. mendean Persiar Inperioaren eta Greziako poleisen arteko gerrak kontatzen dituzte. Gaur egun zaila da egileak erabilitako idatzizko iturriak identifikatzea, galera dela eta: egiaztatutako aitzindari bakarra Miletoko Hekateo da, Kumako Eforok Lidiako Xanto ere aipatzen du. Zalantzarik gabe, Herodotok Delfoko, Atenasko eta Persiar bildumak, epigrafeak eta dokumentu ofizialak erabiltzen ditu bere idazlanetarako.
Halikarnasoko historialaria K.a. 425ean hil zen. C., Peloponesoko Gerra hasi ondoren: ezezagunak dira ordea heriotzaren inguruabarrak eta lekua.