Βιογραφία - Ένα γέλιο θα μας θάψει

Γεννήθηκε στο Νιούαρκ της Νέας Υόρκης στις 16 Μαρτίου 1926 και το πραγματικό του όνομα είναι Τζόζεφ Λέβιτς. Προικισμένος με μια εξαιρετική μιμητική ικανότητα, μια κερδισμένη εκφραστικότητα και ένα μεγάλο κωμικό βλέμμα, διασκεδάζει το κοινό από τότε που ρίχτηκε με τα μούτρα στη σόου μπίζνες το 1941, αφού τον πέταξαν έξω από το σχολείο σε ηλικία δεκαπέντε ετών.

Τελειοποίησε εξαρχής τις αρετές του μελετώντας παντομίμα. Σύντομα, οργανώθηκε δημιουργώντας μιμήσεις σε ηχογραφημένη μουσική βάση. Έκανε έτσι το ντεμπούτο του στις ατραξιόν των κινηματογράφων της Paramount, όπου δεν έμεινε για πολύ καιρό απαρατήρητος.

Το σημείο καμπής συνέβη τυχαία, το 1946. Ο Τζέρι εργάζεται στο Club 500 στο Ατλάντικ Σίτι, το ίδιο κλαμπ όπου γνώρισε έναν τραγουδιστή αυτοπαραγωγό, τον άγνωστο τότε Ντιν Μάρτιν, εννέα χρόνια μεγαλύτερό του. Από ένα γύρισμα της μοίρας που τους θέλει πάντα μαζί, οι δυο τους βρίσκονται στη σκηνή την ίδια στιγμή κατά λάθος. Όπως στα σενάρια των καλύτερων ταινιών, έτσι από το πουθενά έρχεται μια από τις πιοδιάσημος και πιο επιτυχημένος στην παράσταση.

Η επιτυχία άνοιξε διάπλατα την αγκαλιά της στους δύο καλλιτέχνες, οι οποίοι σύντομα στράφηκαν στον κινηματογράφο, όπου έκαναν το ντεμπούτο τους το 1949 στο "My Friend Irma". Πρωταγωνιστικό ρόλο, ωστόσο, απέκτησαν στην τρίτη τους λήψη στο "The Wooden Soldier" το 1951.

Ανάμεσα στις ιστορικές ερμηνείες του Jerry Lewis, δεν μπορεί να μην αναφερθεί το "The Pikeman's Nephew", από το 1955. Μετά από μια σειρά επιτυχιών σε συνεργασία με τον Frank Tashlin, αλλά και με τον ίδιο τον Martin, ο Lewis αποφάσισε να προχωρήσει μόνος του. Η τελευταία ταινία που γύρισε μαζί το ζευγάρι των φίλων ήταν το "Hollywood or Death", από το 1956, σε σκηνοθεσία Tashlin.

Το δίδυμο αποτελούσε ένα τέλειο ζευγάρι, καθώς έπαιζε με την τρανταχτή αντίθεση μεταξύ του τυπικού επιχειρηματικού, γοητευτικού, αθλητικού και γεμάτου αυτοπεποίθηση νεαρού άνδρα (Martin) και του ντροπαλού, περίπλοκου και αμήχανου αγοριού που υποδυόταν ο Lewis.

Εκλεκτικός και πολυτάλαντος, ο Lewis στράφηκε προς τη μουσική και τη δισκογραφία εκτός από την τηλεόραση και τα σόου, και έγινε παραγωγός και σεναριογράφος ταινιών και τηλεόρασης.

Κουρασμένος από ένα συγκεκριμένο κλισέ που τον στοιχειώνει, αυτό του ότι είναι μόνο ένας macchietta με εξαιρετικό ταλέντο, προκειμένου να αποδείξει ότι μπορεί να παίξει όλα τα ενδεχόμενα, γυρίζει τον "Λεπτό παραβάτη", μια ταινία στην οποία κυριαρχούν οι πικροί και κρεμασμένοι τόνοι. Πριν γίνει όμως ο ίδιος συγγραφέας, πρωταγωνιστεί σε δύο άλλες διασκεδαστικές ταινίες, τον "Ξηρό Μπαλιό" και τον "Άνθρωπο της Σταχτοπούτας".

Δεσμευμένος δημοκράτης, ο σούπερ σταρ της Paramount άρχισε να παίρνει ανθρωπιστική στάση. Το 1960 έκανε την πρώτη του, επιτυχημένη σκηνοθετική προσπάθεια με το "Handy Boy", όπου υποδύθηκε έναν αδέξιο μουγκό και στη συνέχεια το "The Idol of Women" (που θεωρείται ένα από τα σπουδαιότερα έργα του), την ιστορία ενός ντροπαλού εργένη που κλείνεται σε ένα γυναικείο ίδρυμα.

Από το σημείο αυτό και έπειτα, σημείωνε τη μία επιτυχία μετά την άλλη, συνεχίζοντας επίσης τη συνεργασία του με τον Tashlin στο "Where You Go Is Trouble" και, την ίδια χρονιά (1963), στο ξεκαρδιστικό "The Mad Nights of Dr. Jerryll", μια παρωδιακή διασκευή του μυθιστορήματος του Stevenson.

Επίσης, τη δεκαετία του '60, ο Lewis σκηνοθέτησε ταινίες στη Μεγάλη Βρετανία και τη Γαλλία, όπου έτυχε ενθουσιώδους υποδοχής για το "Scusi dov'è il fronte?", ένα αφιέρωμα στον Charlie Chaplin. Ήταν το 1971: για εννέα χρόνια, κυρίως για λόγους υγείας, ο ηθοποιός απομακρύνθηκε από τη σκηνή. Η επιστροφή του ήρθε με το "Welcome Back Picchiatello", από το 1979, μια γκαγκ-παρέλαση.

Η δραματική του φλέβα επανεμφανίζεται το 1983 στην ταινία του Μάρτιν Σκορσέζε "Βασιλιάς για μια νύχτα", όπου υποδύεται τον εαυτό του μέσα σε μια πλοκή με τραγικές προεκτάσεις, με στόχο να διερευνήσει τα όρια μεταξύ της πραγματικότητας και του κόσμου της ψυχαγωγίας και τη λατρεία της προσωπικότητας που η τελευταία αναπόφευκτα φέρνει μαζί της.

Αργότερα πρωταγωνίστησε σε μια άλλη βίαιη σάτιρα για την αμερικανική κοινωνία με τίτλο "Qua la mano picchiatello". Το τελευταίο του χειροκρότημα, προς το παρόν, ήταν το 1995 στο Funny Bones.

Ο Τζέρι Λιούις αντιπροσωπεύει στην πραγματικότητα ένα μείγμα της αμερικανικής και της εβραϊκής κωμικής παράδοσης, κυρίως χάρη στη μεταμόρφωση ενός κανονικού χαρακτήρα της εβραϊκής παράδοσης, του Schlemiel, δηλαδή του τυπικού ατόμου που καταδιώκεται από την ατυχία.

Στο 56ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας, του απονεμήθηκε ο Χρυσός Λέων για το επίτευγμα ζωής.

Πέθανε σε ηλικία 91 ετών στο Λας Βέγκας στις 20 Αυγούστου 2017.