Biografie

• De plot van Carmen van Georges Bizet

Een bijzondere plaats onder de 19e-eeuwse musici wordt ingenomen door Georges Bizet, geboren op 25 oktober 1838 in Parijs, die al op jonge leeftijd duidelijke muzikale neigingen vertoonde. Zijn vader, een zangleraar, was zijn eerste leraar; zijn moeder, een getalenteerde pianiste, behoorde ook tot een familie van musici.

Dankzij de snelle vooruitgang die hij boekte, kon Bizet worden toegelaten tot het Parijse Conservatorium voordat hij de wettelijk toegestane leeftijd had bereikt. Georges volgde een studie aan het Conservatorium en legde zich, nadat hij met vlag en wimpel voor zijn examens was geslaagd, toe op de studie van piano en compositie.

Op zijn negentiende verhuisde hij naar Italië om verder te studeren en won de 'Premio di Roma'. Na zijn studie keerde hij terug naar Parijs.

Zijn eerste grote compositie was de driedelige opera 'De parelvissers', die zich afspeelde in het Oosten en werd opgevoerd in september 1863. De eerste stukken waren niet erg succesvol: Georges Bizet werd ervan beschuldigd dat hij de invloed van Gounod en andere componisten in zijn muziek verraadde. Tegelijkertijd kreeg Bizet de opdracht om een compositie voor te bereiden voor bij descène van Alfonso Daudet's 'L'Arlesiana'. Deze compositie was aanvankelijk een gemengd succes, maar kwam na verloop van tijd onder de aandacht van publiek over de hele wereld. De muziek, geïnspireerd door folkloristische en populaire motieven uit de Provence, brengt de vurige sfeer van deze mediterrane regio tot leven.

De opera waarin de volledige artistieke rijpheid van de auteur tot uiting kwam, was de opera waarvoor hij vandaag de dag nog steeds alom bekend is: 'Carmen'. Bizet wijdde zich met enthousiasme en vasthoudendheid aan de compositie van Carmen en creëerde zo de laatste en belangrijkste van zijn opera's (die onder andere Nietzsche in vervoering bracht). De handeling speelt zich af in Spanje, in Sevilla en de nabijgelegen bergen.

De eerste opvoering van de opera vond plaats in Parijs, in het Théâtre de l'Opéra Comique, in 1875, maar was geen succes. De plot van het drama werd te immoreel bevonden en zelfs de muziek sprak de liefhebbers van de traditie niet aan.

Helaas beleefde Georges Bizet niet het succes dat zijn opera later zou hebben en dat hem hoop en zelfvertrouwen zou hebben gegeven, want hij stierf op slechts 37-jarige leeftijd, op 3 juni 1875, drie maanden na de eerste uitvoering, na een hartaanval.

De opera van Bizet gaf aanleiding tot de moderne mythe van Carmen en deze mythe is overgenomen door de film (van het stille tijdperk tot de musical van Preminger uit 1954 en de meer recente films van Godard, Rosi en Sauras), dans (Gades en Petit) en theater in het algemeen.

De plot van Carmen van Georges Bizet

Op het vrolijke plein van een Spaans dorp zwermen de arbeiders van de tabaksfabriek uit: het is tijd voor de wisseling van de wacht van het dragonderdetachement van de nabijgelegen kazerne. Carmen, een sensuele en wilde zigeunerin, stormt zingend en dansend het toneel op. Brigadier Don Josè is gefascineerd, en de mooie jonge Micaèla, die van ver komt om hem te zien, is niet genoeg om zijn ogen af te wenden.Een plotselinge en bloedige ruzie tussen een sigarenvrouw en Carmen brengt de scène tot leven: in opdracht van haar kapitein neemt don Josè Carmen mee naar de gevangenis. Maar het verleidingswerk gaat door en de twee vluchten samen de bergen in, waar don Josè, tussen smokkelaars en zigeuners, een vogelvrij verklaarde wordt. Micaèla, die het heeft gewaagdin de bergen om hem te bevrijden van de betovering die hem lijkt te hebben betoverd en hem bij Carmen weg te halen, moet ze haar nederlaag verklaren en troosteloos vertrekken.

Dan verschijnt Escamillo, een beroemde stierenvechter, aan de horizon en Carmen raakt al snel gecharmeerd van hem. Vrijgevochten als ze is, ongeduldig van alle aarzelingen van anderen, komt ze Don Josè bespotten, die, hoewel hij naar haar smacht, haar niet in de steek wil laten en steeds jaloerser wordt. In een nachtelijk duel met de stierenvechter spaart hij hem: Carmen veracht nu de brigadier enIn de arena van Sevilla vindt een van de gebruikelijke stierengevechten plaats. Carmen is uitgenodigd door Escamillo en arriveert met twee van haar zigeunervrienden om de stierenvechter te bewonderen in zijn gevecht met de stier. Don José, die ook op het toneel is gearriveerd, roept Carmen uit de omheining om haar nogmaals zijn liefde aan te bieden. Maar al zijn pogingen zijn tevergeefs. TerwijlEscamillo doodt de stier in een jubelstemming, Don José, verblind door passie en zijn jaloezie, steekt Carmen neer en geeft zichzelf over aan justitie .

Carmen is een vrije, gepassioneerde, sterke vrouw, en haar zang is gevarieerd en genuanceerd: men hoeft maar te denken aan de kokette Habanera, de lichtheid van de Boheemse dans, de treurige, meditatieve zang van de kaartscène van akte III, het drama van het duet waarmee de opera wordt afgesloten om de complexiteit van het personage te begrijpen. Carmen wordt gecompenseerd door de onschuld en uitstraling van Micaela,Don Josè is een complexe figuur die zich beweegt op het lyrische vlak in de eerste twee bedrijven en op het dramatische vlak in het derde en vierde bedrijf en heeft daarom een complete vertolker nodig met grote vocale kracht en strakheid. En de toreador Escamillo is ook zeer goed afgelijnd met zijn ruwe en sterke zang.

Door Georges Bizet Twee symfonieën zijn ook het vermelden waard: de eerste gecomponeerd in 1855 op zeventienjarige leeftijd, en de tweede begonnen in 1860 tijdens zijn verblijf in Rome en precies getiteld Roma symfonie. Deze twee orkestrale composities onderscheiden zich door hun helderheid, lichtheid en geheel Franse elegantie, maar ook door de degelijkheid van hun structuur en inventieve rijkdom.

Een andere beroemde compositie is 'Giochi di Fanciulli' (Kinderspelletjes), geschreven voor piano vierhandig en vervolgens getranscribeerd voor orkest. Het is muziek geïnspireerd op kinderspelletjes en daarom eenvoudig en rechttoe rechtaan, maar vol inventiviteit.