Βιογραφία - The Dreamer

Γιος του διάσημου ποιητή και κριτικού λογοτεχνίας Αττίλιο Μπερτολούτσι, ο Μπερνάρντο γεννήθηκε στις 16 Μαρτίου 1941 κοντά στην Πάρμα, λίγα χιλιόμετρα από το κτήμα όπου ζούσε ο Τζουζέπε Βέρντι. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην εξοχή και σε ηλικία μόλις 15 ετών, με μια δανεισμένη κάμερα 16 mm, γύρισε τις πρώτες του ταινίες μικρού μήκους.

Παρά αυτούς τους πρώιμους κινηματογραφικούς πειραματισμούς, ο Μπερτολούτσι, ο οποίος εν τω μεταξύ μετακόμισε στη Ρώμη με την οικογένειά του, γράφτηκε στη Σχολή Σύγχρονης Λογοτεχνίας και αφοσιώθηκε στην ποίηση, ακολουθώντας τα βήματα του πατέρα του. Το 1962 κέρδισε το βραβείο Viareggio Opera Prima για το βιβλίο του σε στίχους "In Search of Mystery", αλλά η αγάπη του για τον κινηματογράφο παρά την πρώιμη αυτή λογοτεχνική επιτυχία επανήλθε με τοαλαζονεία.

Έτσι, την ίδια χρονιά, ο Μπερνάρντο Μπερτολούτσι εγκατέλειψε το πανεπιστήμιο, την πένα και τα στιχάκια για να εργαστεί ως βοηθός σκηνοθέτη στο "Accattone", την πρώτη ταινία αυτού του μεγάλου χαρακτήρα που ήταν ο Πιερ Πάολο Παζολίνι, τότε φίλος και γείτονας της οικογένειας Μπερτολούτσι.

Ο νεαρός Μπερνάρντο έκανε μια παύση και δεν μπορούσε να περιμένει να υπογράψει επιτέλους το δικό του σκηνοθετικό σενάριο: την επόμενη χρονιά (ήταν το 1963) έκανε το ντεμπούτο του πίσω από την κάμερα χάρη στο ενδιαφέρον του παραγωγού Tonino Cervi, ο οποίος του εμπιστεύτηκε την παραγωγή ενός θέματος του Pasolini, το "La commare secca".

Ο Μπερτολούτσι, κακοποιημένος εξαιτίας αυτών των διάσημων γνωριμιών, μπορεί να πει κανείς ότι μπήκε στον κινηματογράφο από την μπροστινή πόρτα, κάτι που δεν του συγχωρήθηκε για χρόνια.

Το 1964 γύρισε τη δεύτερη ταινία του "Πριν από την επανάσταση" και αργότερα συνεργάστηκε με τον Σέρτζιο Λεόνε στο σενάριο της ταινίας "Μια φορά και έναν καιρό στη Δύση".

Λίγο περισσότερο από 20 ετών, είναι επομένως ήδη ένας καθιερωμένος σκηνοθέτης.

Μπερνάρντο Μπερτολούτσι

Μετά τον "Συνεργάτη", με τη "Στρατηγική της αράχνης" ξεκίνησε την εξαιρετική συνεργασία του με τον μάγο της φωτογραφίας Vittorio Storaro. Ήταν οι αρχές της δεκαετίας του '70 και ο Μπερτολούτσι, επίσης χάρη στον επακόλουθο "Κομφορμιστή", απέκτησε διεθνή φήμη καθώς και την πρώτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ καλύτερου σεναρίου.

Το 1972, ήταν η σειρά του "Τελευταίου τανγκό στο Παρίσι" (με πρωταγωνιστή τον Μάρλον Μπράντο), του διάσημου πλέον κινηματογραφικού σκανδάλου που είχε γίνει συνώνυμο της λογοκρισίας. Η ταινία συνάντησε σφοδρές αντιδράσεις: αποσύρθηκε από τους κινηματογράφους και μάλιστα στάλθηκε στη φωτιά με απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου.

Ο Bernardo Bertolucci με τον Marlon Brando

Μόνο ένα αντίγραφο σώθηκε με σκοπό να κατατεθεί στην κινηματογραφική βιβλιοθήκη, χάρη στην παρέμβαση του Προέδρου της Δημοκρατίας. Ο Μπερτολούτσι καταδικάστηκε σε δύο μήνες φυλάκιση και στερήθηκε το δικαίωμα ψήφου για πέντε χρόνια επειδή έφερε στην οθόνη μια ανήθικη ιστορία.

"Το "Τελευταίο τανγκό στο Παρίσι" θα "αποκαθίστατο" μόλις το 1987. Περιττό να πούμε ότι επρόκειτο ασφαλώς για μια υπερβολική κραυγή που δεν έκανε τίποτα περισσότερο από το να αυξήσει, τελικά, την περιέργεια για την ταινία αυτή, την οποία πολλοί θεωρούν αριστούργημα και πολλοί άλλοι, φυσικά, υποβαθμίζουν ως κλασικό προϊόν της μεταπολιτευτικής εποχής.

Έχοντας βγει από αυτή τη σκληρή εμπειρία, από αυτή την ανελέητη αναμέτρηση με την κοινή ηθική, το 1976 ο γεννημένος στην Πάρμα σκηνοθέτης αφοσιώθηκε στο κολοσσό και έφτιαξε το μεγάλο αριστούργημα που είναι το "Novecento", ένα ιστορικό και κοινωνικό έπος που παρακολουθεί τα πρώτα σαράντα πέντε χρόνια του αιώνα μέσα από τη σχέση δύο νεαρών ανδρών από διαφορετικές κοινωνικές τάξεις. Στο καστ περιλαμβάνονται μελλοντικοί αστέρες όπως ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο, ο ΖεράρDépardieu και Stefania Sandrelli δίπλα σε καθιερωμένους γίγαντες όπως ο Burt Lancaster και ο Donald Sutherland.

Οι επόμενες ταινίες, "Το φεγγάρι" και "Η τραγωδία ενός γελοίου ανθρώπου", οι οποίες δεν έτυχαν της αποδοχής του κοινού και των κριτικών, οδήγησαν ωστόσο τον Μπερτολούτσι στην πιο ηχηρή επιτυχία του, η οποία γυρίστηκε μέσα σε χίλιες δυσκολίες λόγω της τεράστιας χρηματοδότησης που απαιτούνταν: επρόκειτο για την ταινία "Ο τελευταίος αυτοκράτορας", μια ταινία που αναπαριστά τη ζωή του Pu Yi, του τελευταίου Κινέζου αυτοκράτορα.

Η ταινία κατέκτησε κοινό και κριτικούς, κέρδισε εννέα Όσκαρ (σκηνοθεσίας, μη πρωτότυπου σεναρίου, κινηματογραφίας, μοντάζ, μουσικής, σκηνικών, κοστουμιών και ήχου) και είναι η πρώτη και μοναδική ιταλική ταινία που λαμβάνει το βραβείο καλύτερης σκηνοθεσίας, καθώς και η μοναδική ταινία στην ιστορία του Χόλιγουντ που λαμβάνει όλα τα Όσκαρ για τα οποία είναι υποψήφια.

Στην Ιταλία ο "Τελευταίος Αυτοκράτορας" κέρδισε 9 David di Donatello και 4 Nastri d'Argento, ενώ στη Γαλλία έλαβε το βραβείο César καλύτερης ξένης ταινίας.

Ο Μπερνάρντο Μπερτολούτσι ανήκει στην ελίτ της διεθνούς κινηματογραφίας.

Πραγματοποίησε άλλες δύο υπερπαραγωγές: το "Τσάι στην έρημο", βασισμένο στο λατρεμένο μυθιστόρημα του Πολ Μπόουλς και γυρισμένο μεταξύ Μαρόκου και Αλγερίας (μια πικρή ιστορία για την αγωνία του έρωτα) και το "Μικρός Βούδας", ένα ταξίδι βαθιά στο Θιβέτ και στην καρδιά μιας από τις πιο συναρπαστικές ανατολικές θρησκείες.

Το 1996, ο Μπερτολούτσι επέστρεψε στην Ιταλία, και συγκεκριμένα στην Τοσκάνη, και γύρισε το "Io ballo da sola", μια φαινομενικά ελαφριά κωμωδία για την ενηλικίωση και τη νεότητα, όπου, ωστόσο, αναμειγνύονται συνεχώς ο έρωτας και ο θάνατος, θέματα που είναι πάντα παρόντα και αδιαχώριστα στις ταινίες του.

Δύο χρόνια αργότερα, ήταν η σειρά της "Πολιορκίας", ενός έργου που οι κριτικοί χαρακτήρισαν "ύμνο στον κινηματογράφο".

Πάντα γεμάτος ιδέες και σχέδια, ο Μπερτολούτσι ασχολήθηκε με τη δραστηριότητα του παραγωγού. Το 2000, ήταν παραγωγός και υπέγραψε το σενάριο της ταινίας "Ο θρίαμβος του έρωτα", σε σκηνοθεσία της συζύγου του Clare Peploe και, το 2001, εμφανίστηκε στην ταινία της Laura Betti "Pier Paolo Pasolini: Ο λόγος για ένα όνειρο", αφιερωμένη στον μεγάλο δάσκαλο και των δύο.

Ο Μπερτολούτσι επανήλθε στα θέματα του 1968 και της διαμαρτυρίας της νεολαίας στην άκρως αμφιλεγόμενη ταινία "Οι Ονειροπόλοι", που κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ Καννών. Για πολλούς είναι ένα ακόμη αριστούργημα, για άλλους απλώς μια νοσταλγική επιχείρηση μιας εποχής εξωραϊσμένης και εξιδανικευμένης από τη μνήμη του σκηνοθέτη. "Οι Ονειροπόλοι" είναι στην πραγματικότητα η ιστορία μιας μύησης στη ζωή, βασισμένη στομυθιστόρημα "The Holy Innocents" του Gilbert Adair, ο οποίος έγραψε και το σενάριο.

Μετά από μακρά ασθένεια ο Μπερνάρντο Μπερτολούτσι απεβίωσε στη Ρώμη σε ηλικία 77 ετών στις 26 Νοεμβρίου 2018.