Біяграфія • Прачнуўшыся душы

Вялікі рускі пісьменнік, драматург, сатырык Мікалай Васільевіч Гогаль нарадзіўся 20 сакавіка 1809 года ў Сорочинцах Палтаўскай вобласці Украіны ў сям'і памешчыкаў. Дзяцінства ён правёў пад Міргарадам, у Васілеўцы, адным з бацькоўскіх маёнткаў, чалавек добры з вясёлым характарам, улюбёны ў мясцовы фальклор, які захапляўся пісьменствам.

Пазней, стаўшы падлеткам, ён вучыўся ў Няжынскай гiмназii, а пасля смерцi бацькi пакiнуў любiмую мацi (хаця яна была суровага i непрымiрымага характару) i ўцёк за мяжу, магчыма, у з-за эмацыйных узрушэнняў, выкліканых ранняй літаратурнай няўдачай.

Пасля вяртання ў Пецярбург яму, нарэшце, удалося заваяваць пэўную пашану ў літаратурных колах, і ў 1834 г. уплывовыя сябры з пушкінскага гуртка нават забяспечылі яму кафедру гісторыі ва ўніверсітэце, пасаду, якая з-за яго тэмпераменту бязладны і гарачы, ён скончыўся поўным правалам.

У 1831 г. ён ужо выдаў два тамы апавяданняў пад назвай «Памінкі на хутары Дзіканька», за якімі ў 1835 г. выйшаў новы зборнік «Міргарадскія апавяданні», дзе побач з маляўнічымі і рэалістычны характар ​​у раманах Тараса Бульбы з'яўляецца гісторыка-эпічны элемент, навеяны першай казацкай цывілізацыяй. Таксама ў 1835 г. апублікаваў«Арабескі», зборнік нарысаў і апавяданняў (у тым ліку «Неўскі праспект» і «Дзённік вар'ята») і ў 1836 г. апавяданні «Нос» і «Калесс», а таксама камедыя «Дзённік. Рэвізор».

Поспех вялікі, і цяпер Гогаль можа з усімі сіламі аддацца літаратурнай творчасці. У 1836 г. ім быў пастаўлены «Рэвізор» — гратэскава-саркастычная сатыра на бюракратычны свет часоў Мікалая I, якая выклікала непазбежную жорсткую рэакцыю закранутых колаў. Гэта першыя, сапраўдныя горычы Гогаля ў літаратурным полі, тыя, у якіх мастак можа канкрэтна закрануць сілу і душэўную моц яго апісанняў.

Атрымаўшы імператарскую пенсію і дазвол на знаходжанне за мяжой, Гогаль едзе ў Італію, у Рым, дзе спрабуе пашырыць свае веды аб найважнейшых творах мастацтва і дзе мае магчымасць больш наведваць культурныя гурткі. модна, амаль цалкам прыпыніўшы кантакты з радзімай. Але ўжо ў 1835 годзе пісьменнік, развіваючы некаторыя ідэі, падказаныя яму Пушкіным, распрацоўваў грандыёзную фрэску тагачаснай Расіі «Мёртвыя душы», якая моцна яго захапіла і якая, як ён баіцца, можа прынесці яму больш клопатаў. Па гэтай прычыне ён падоўжыў сваё знаходжанне ў Рыме да лепшай даты, упарта працуючы над рукапісамі, не кажучы ўжо пра тое, што ў 1942 г. ён апублікаваў яшчэ адну знакамітую аповесць, «Паліто» (якая пасля яго смерцібудуць аб'яднаны з папярэднімі пад назвай «Аповесці Пецярбурга»).

У 1842 годзе ён зноў з'явіўся ў Пецярбургу і 9 мая нарэшце апублікаваў "Мёртвыя душы". Да гэтай даты адносіцца і малая камедыя «Жаніцьба», а праз некалькі гадоў, у 1946 г., надышла чарга «Выбраных лістоў», нават акрэсленых нядобразычліўцамі як апалогія рабства, прысудаў, якія прычыніліся да канчатковага пагаршэння адносін з сваіх суайчыннікаў, Гогаль у пошуках спакою, усё больш апантаны містычным бачаннем жыцця, падарожнічае паміж Рымам, Вісбадэнам і Парыжам, пакуль не прыбывае ў Ерусалім.

Вярнуўшыся ў Расію, ён без перадышкі працягваў пакутлівую працу, якая суправаджала яго ва ўсіх яго падарожжах, - працу над працягам і пераробкай другой часткі "Мёртвых душ" - да ночы пачатку 1852 года, у якой абудзіўшы слугу і запаліўшы камін, ён плачучы кідае рукапіс у агонь.

Знойдзены мёртвым перад Святым вобразам у Маскве 21 лютага 1852 г.