Կենսագրություն • Վեպի ուժը

Միլան Կունդերան ծնվել է Բռնոյում, ներկայիս Չեխիայի Հանրապետությունում 1929թ. ապրիլի 1-ին: Նրա հայրը` Լյուդվիկը, դաշնակահար էր, իսկ ինքը` Կունդերան, երիտասարդ տարիքում: կարճ ես մի ժամանակ ջազ երաժիշտ էի: Մյուս կողմից, երաժշտական ​​մշակույթը միշտ ներկա է եղել նրա մտորումների և վերապատրաստման մեջ՝ Պրահայում սովորելով և՛ փիլիսոփայություն, և՛ երաժշտություն: Սակայն 1958 թվականին նա ավարտել է «AMU» կինոարվեստի ֆակուլտետը, որտեղ հետագայում դասավանդել է համաշխարհային գրականություն։

Երկու անգամ ընդունվել է կոմունիստական ​​կուսակցություն՝ որպես ուսանող, 1948 թվականին հեռացվել է կուսակցության պաշտոնական գծերին չհամապատասխանող իր գաղափարների պատճառով։ Ավելին, նրա մասնակցությունը «Պրահայի գարուն» բարեփոխումների շարժմանը նրան արժեցել է Չեխոսլովակիայի քաղաքացիություն և պաշտոնանկություն։ Արտաքսվելով իր երկրից՝ նա տեղափոխվել է Ֆրանսիա, որտեղ դասավանդել է Ռենի համալսարանում և Փարիզում, որտեղ ապրում և աշխատում է մինչ օրս։ Այնուամենայնիվ, նա շարունակեց գրել չեխերեն (բացի վերջին վեպերից), չնայած այն բանին, որ նրա ստեղծագործություններն արգելված էին հայրենիքում, մինչև սովետամետ վարչակարգի փլուզումը։

Պարզվելու տարիներին, սակայն, նախքան գրականությանն ու կինոյին նվիրվելը, նա նաև բանվոր է աշխատել։ Արդեն հիսունականներին նա գրել էր բանաստեղծությունների մի քանի ժողովածու, բայց մեծ հաջողությունների հասավ «Ծիծաղելի սեր» պատմվածքների շարքով (1963, 1964),արտասովոր է քայքայիչ հեգնանքի համար (նույնիսկ ռեժիմի նկատմամբ), և պատմությունները շրջակենտրոն պարադոքսներով զարգացնելու ունակությամբ:

1962 թվականին որպես դրամատուրգ հանդես է եկել իր դեբյուտով՝ «Բանալիների տերերը» ֆիլմով, որը տեղի է ունենում նացիստ-ֆաշիստական ​​օկուպացիայի ժամանակաշրջանում։ Նրա առաջին վեպը թվագրվում է 1967 թվականին՝ հզոր «Կատակը»՝ ստալինյան անձի պաշտամունքի տարիներին չեխոսլովակյան իրականության ցավոտ երգիծանքը։ Վեպի հրատարակումը 1968 թվականի այսպես կոչված Պրահայի գարնան գրական իրադարձություններից էր, և գիրքն արժանացավ նաև Չեխիայի գրողների միության մրցանակին։

Այսպիսի խոստումնալից սկիզբից հետո Կունդերան հրատարակել է այլ գեղեցիկ վեպեր՝ իր արձակով աշխուժացնելով եվրոպական վեպի բարձրագույն ավանդույթը, հատկապես էսսե-վեպի ամբողջովին Կունդերյան գյուտով, որը բաղկացած է հենց խառնուրդից, Էսսե ձևի մի տեսակ հիբրիդ վիպական ձևի հետ (որից գլխապտույտ օրինակ կա « Անմահություն » գրքում):

Գրական մակարդակում այս հիբրիդացումը չեխ հեղինակին ստիպում է ուսումնասիրել իր վեպերը հիրավի զարմանալի և խորը փիլիսոփայական մտորումների և հետախուզության միջոցով: Նրա մյուս գրքերից հիշում ենք՝ «Կյանքն այլուր է», (Մեդիսիսի մրցանակ Ֆրանսիայում հրատարակված լավագույն արտասահմանյան գրքի համար), «Հրաժեշտի վալսը», «Ծիծաղի և մոռացության գիրքը» և առաջին հերթին նրա անունը կրող վեպը։ ամենասերտ առնչվում է«Կեցության անտանելի թեթևությունը», որոնք հիանալի կերպով միախառնում են պատմությունը, ինքնակենսագրությունը և սենտիմենտալ սյուժեները։ Այս գիրքը, թերևս նաև իր առանձնահատուկ դիպուկ և ոգեշնչող վերնագրի շնորհիվ, նրան լայն ժողովրդականություն է տվել, ինչը վկայում է նաև անհաջող ֆիլմի ադապտացիան:

1981 թվականին Միլան Կունդերան Թենեսի Ուիլյամսի հետ միասին շահեց Համագործակցության մրցանակը կյանքի նվաճումների համար։ Նա նաև ստացել է Մոնդելլոյի մրցանակ «Ժակը և իր վարպետը» պիեսի և Երուսաղեմի մրցանակի համար։

Որպես քննադատ և էսսեիստ՝ նա նպաստել է Արևմտյան Եվրոպայում իր երկրի ամենահետաքրքիր մշակույթի և հեղինակների տարածմանը: