Βιογραφία - Η δύναμη του μυθιστορήματος

Ο Μίλαν Κούντερα γεννήθηκε στο Μπρνο, στη σημερινή Τσεχική Δημοκρατία, την 1η Απριλίου 1929. Ο πατέρας του Λούντβικ ήταν πιανίστας και ο ίδιος ο Κούντερα υπήρξε για λίγο μουσικός της τζαζ όταν ήταν νέος. Από την άλλη πλευρά, η μουσική κουλτούρα ήταν πάντα παρούσα στη σκέψη και την εκπαίδευσή του, αφού σπούδασε τόσο φιλοσοφία όσο και μουσική στην Πράγα. Αποφοίτησε από τη Σχολή Καλών Τεχνών το 1958.Σχολή κινηματογράφου AMU, όπου αργότερα δίδαξε παγκόσμια λογοτεχνία.

Ήταν δύο φορές μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος ως φοιτητής, αλλά διαγράφηκε το 1948 λόγω των ιδεών του που δεν ακολουθούσαν τις επίσημες κομματικές γραμμές. Επιπλέον, η συμμετοχή του στο μεταρρυθμιστικό κίνημα της "Άνοιξης της Πράγας" του κόστισε την τσεχοσλοβακική υπηκοότητα και την απόλυση. Εκδιωγμένος από τη χώρα του, μετακόμισε στη Γαλλία, όπου δίδαξε στο Πανεπιστήμιο της Ρεν και στο Παρίσι, όπουΩστόσο, συνέχισε να γράφει στα τσεχικά (εκτός από τα τελευταία του μυθιστορήματα), παρά το γεγονός ότι τα έργα του είχαν απαγορευτεί στην πατρίδα του, μέχρι την κατάρρευση του φιλοσοβιετικού καθεστώτος.

Στα χρόνια της διαμόρφωσής του, ωστόσο, εργάστηκε και ως εργάτης, προτού αφοσιωθεί στη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο. Ήδη από τη δεκαετία του 1950 είχε γράψει μερικές ποιητικές συλλογές, αλλά σημείωσε ευρεία επιτυχία με τη σειρά διηγημάτων "Γελοίες αγάπες" (1963, 1964), τα οποία ήταν εξαιρετικά για τη διαβρωτική ειρωνεία τους (και προς το καθεστώς), και την ικανότητα να αναπτύσσει τις ιστορίες σε περιττήπαράδοξα.

Το '62 έκανε το ντεμπούτο του ως θεατρικός συγγραφέας με τους "Κλειδοκράτορες", που διαδραματίζεται στην περίοδο της ναζιστικής-φασιστικής κατοχής. Το 1967 εκδόθηκε το πρώτο του μυθιστόρημα, το δυνατό "Το αστείο", μια οδυνηρή σάτιρα της τσεχοσλοβακικής πραγματικότητας στα χρόνια της σταλινικής λατρείας της προσωπικότητας. Η έκδοση του μυθιστορήματος αποτέλεσε ένα από τα λογοτεχνικά γεγονότα της λεγόμενης Άνοιξης της Πράγας του 1968 και το βιβλίο κέρδισεεπίσης το βραβείο της Ένωσης Τσέχων Συγγραφέων.

Μετά από ένα τόσο ελπιδοφόρο ξεκίνημα, ο Κούντερα δημοσίευσε και άλλα όμορφα μυθιστορήματα, αναζωογονώντας με την πεζογραφία του την υψηλότερη παράδοση του ευρωπαϊκού μυθιστορήματος, ιδίως με την εξ ολοκλήρου κουντεριανή εφεύρεση του δοκιμιακού μυθιστορήματος, που συνίσταται ακριβώς σε ένα μείγμα, ένα είδος υβριδίου της μορφής του δοκιμίου με τη μορφή του μυθιστορήματος (για το οποίο έχουμε ένα ιλιγγιώδες παράδειγμα στο βιβλίο Αθανασία ").

Σε λογοτεχνικό επίπεδο, αυτός ο υβριδισμός οδηγεί τον Τσέχο συγγραφέα να διανθίζει τα μυθιστορήματά του με πραγματικά εκπληκτικούς και βαθυστόχαστους φιλοσοφικούς προβληματισμούς και αναγνωρίσεις. Μεταξύ των άλλων βιβλίων του, θα πρέπει να αναφερθούν το "Η ζωή είναι αλλού", (βραβείο Medicis ως το καλύτερο ξένο βιβλίο που εκδόθηκε στη Γαλλία), "Το βαλς των αποχαιρετισμών", "Το βιβλίο του γέλιου και της λήθης" και, πάνω απ' όλα, το μυθιστόρημα με το οποίο το όνομά του είναι πιοδεμένο "Η αβάσταχτη ελαφρότητα της ύπαρξης", στο οποίο αναμειγνύονται με θαυμαστό τρόπο η ιστορία, η αυτοβιογραφία και οι συναισθηματικές περιπλοκές. Το βιβλίο αυτό, ίσως και χάρη στον ιδιαίτερα εύστοχο και υποβλητικό τίτλο του, του χάρισε ευρεία δημοτικότητα, η οποία μαρτυρήθηκε και από μια, μάλλον αποτυχημένη, κινηματογραφική μεταφορά.

Το 1981 ο Μίλαν Κούντερα κέρδισε το Βραβείο Κοινοπολιτείας για τα επιτεύγματα ζωής μαζί με τον Τένεσι Γουίλιαμς. Έλαβε επίσης το Βραβείο Mondello για το έργο "Ο Ζακ και ο αφέντης του" και το Jerusalem Prix.

Ως κριτικός και δοκιμιογράφος, συνέβαλε στη διάδοση του πιο ενδιαφέροντος πολιτισμού και των συγγραφέων της χώρας του στη Δυτική Ευρώπη.