Біяграфія • Міф пра вечнага героя

Аляксандр III, вядомы як Аляксандр Вялікі, нарадзіўся ў Пеле (Македонія) 20 ліпеня 356 г. да н.э. ад саюза цара Македоніі Філіпа II і яго жонкі Алімпіяды, прынцэсы эпірскага паходжання; з боку бацькі ён паходзіць ад Геракла, а з боку маці сярод сваіх продкаў лічыць Ахіла, гамераўскага героя. Паводле легенды, часткова падсілкоўванай самім Аляксандрам пасля таго, як ён узышоў на трон, і якую паведаміў Плутарх, яго сапраўдным бацькам быў сам бог Зеўс.

На момант нараджэння Аляксандра і Македонія, і Эпір лічыліся напаўварварскімі дзяржавамі на паўночнай перыферыі грэчаскага свету. Філіп хоча даць свайму сыну грэчаскую адукацыю і пасля Леаніда і Лісімаха з Акарнаніі выбірае сваім настаўнікам грэчаскага філосафа Арыстоцеля (343 г. да н. э.), які выхоўвае яго, навучаючы навукам і мастацтву, спецыяльна рыхтуе для яго каменціраванае выданне Іліяда. Арыстоцель застанецца побач з каралём Аляксандрам на працягу ўсяго яго жыцця, і як сябар, і як давераная асоба.

Сярод шматлікіх анекдотаў, звязаных з міфам пра Аляксандра Македонскага, ёсць той, у якім распавядаецца, што ў юнацтве - ва ўзросце дванаццаці-трынаццаці гадоў яму ўдалося самастойна прыручыць каня Буцэфала, яму бацька: тое, як ён прыручыў каня, заснавана на розуме таго, што ўлавіў страх жывёлы перад уласным ценем; Аляксандр ставіцьтакім чынам, павярнуўшы пысу да сонца, перш чым залазіць на спіну.

Існуе таксама яшчэ адна фізічная ўнікальнасць, якая ўвайшла ў гісторыю: у Аляксандра было адно блакітнае і адно чорнае вока.

У 340 г. да н.э., ва ўзросце ўсяго шаснаццаці гадоў, падчас паходу яго бацькі супраць Візантыі, яму было даручана рэгенцтва ў Македоніі. Праз два гады Аляксандр узначаліў македонскую кавалерыю ў бітве пры Херанэі.

У 336 г. да н.э. Кароль Філіп быў забіты афіцэрам сваёй гвардыі падчас вяселля яго дачкі Клеапатры з каралём Эпіра Аляксандрам I. Згодна з традыцыйным апавяданнем Плутарха, здаецца, што і Алімпіяда, і яе сын Аляксандр ведалі пра змову.

Пасля смерці бацькі Аляксандр войскам прызнаны царом. Ва ўзросце 20 гадоў ён адразу прыклаў намаганні, каб умацаваць сваю ўладу, падавіўшы магчымых канкурэнтаў на трон.

Дзякуючы сваім подзвігам ён увойдзе ў гісторыю як Аляксандр Македонскі (ці Вялікі) і будзе лічыцца адным з самых вядомых заваёўнікаў і стратэгаў у гісторыі. Усяго за дванаццаць гадоў праўлення ён заваяваў Персідскую імперыю, Егіпет і іншыя тэрыторыі, дайшоўшы да тэрыторый, якія зараз займаюць Пакістан, Афганістан і паўночная Індыя.

Яго перамогі на полі бітвы суправаджаюць паўсюднае распаўсюджванне грэчаскай культуры не як навязванне, аяк інтэграцыя з культурнымі элементамі заваяваных народаў. Гістарычна гэты перыяд вызначаецца як пачатак эліністычнага перыяду гісторыі Грэцыі.

Ён памёр у горадзе Вавілон 10 чэрвеня (ці, магчыма, 11-га) 323 года да н.э., магчыма, ад атручвання або з-за рэцыдыву малярыі, якой ён раней заразіўся.

Пасля яго смерці імперыя была падзелена паміж палкаводцамі, якія суправаджалі яго ў яго заваёвах, фактычна склаўшы эліністычныя каралеўствы, у тым ліку каралеўства Пталамеяў у Егіпце, царства Антыганідаў у Македоніі і каралеўства Селеўкідаў у Сірыя, Малая Азія і іншыя ўсходнія тэрыторыі.

Незвычайны поспех Аляксандра Заваёўніка, як пры жыцці, так і яшчэ больш пасля яго смерці, натхняе літаратурную традыцыю, у якой ён выступае як міфалагічны герой, параўнальны з постаццю гамераўскага Ахілеса.