Βιογραφία - Η ανάγκη για τελειότητα

Ο Γιοχάνες Μπραμς γεννήθηκε στο Αμβούργο στις 7 Μαΐου 1833 και θεωρήθηκε από πολλούς ως ο διάδοχος του Μπετόβεν, σε τέτοιο βαθμό που η Πρώτη Συμφωνία του χαρακτηρίστηκε από τον Hans von Bülow (1830-1894, Γερμανός μαέστρος, πιανίστας και συνθέτης) ως η Δέκατη Συμφωνία του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν.

Το δεύτερο από τα τρία παιδιά, η οικογένειά του έχει ταπεινή καταγωγή: ο πατέρας του Γιόχαν Γιάκομπ Μπραμς είναι ένας λαϊκός μουσικός με πολλά όργανα (φλάουτο, κόρνο, βιολί, κοντραμπάσο) και χάρη σε αυτόν ο νεαρός Γιοχάνες μυείται στη μουσική. Η μητέρα του, μοδίστρα στο επάγγελμα, χώρισε από τον πατέρα του το 1865.

Ο νεαρός Μπραμς αποκάλυψε ένα πρώιμο μουσικό ταλέντο. Ξεκίνησε να μελετά πιάνο σε ηλικία επτά ετών, ενώ παρακολουθούσε επίσης μαθήματα κόρνου και βιολοντσέλου. Δάσκαλοί του ήταν ο Ότο Φρίντριχ Βίλιμπαλντ Κόσσελ και ο Εύνταρντ Μάρξεν. Η πρώτη του δημόσια συναυλία έγινε το 1843, όταν ήταν μόλις δέκα ετών. Μέχρι την ηλικία των δεκατριών ετών έπαιζε, όπως και ο πατέρας του, σε κλαμπ του Αμβούργου και, περισσότεροπρος τα εμπρός, δίνοντας μαθήματα πιάνου, συμβάλλοντας έτσι στον οικογενειακό προϋπολογισμό.

Σε ηλικία 20 ετών, ξεκίνησε μια σημαντική περιοδεία με τον βιολονίστα Eduard Remény. Το 1853 ο Μπραμς έκανε κάποιες συναντήσεις που έμελλε να αποδειχθούν πολύ σημαντικές στη ζωή του: γνώρισε τον μεγάλο βιολονίστα Γιόζεφ Γιόαχιμ, με τον οποίο ξεκίνησε μια μακρά και γόνιμη συνεργασία. Ο Γιόαχιμ τον σύστησε στη συνέχεια στον Φραντς Λιστ: φαίνεται ότι ο Μπραμς είχε αποκοιμηθεί κατά τη διάρκεια της παράστασης του Λιστ. Ο Γιόαχιμ τον σύστησε ξανά στονΟ νεαρός Μπραμς στο σπίτι του Σούμαν, του οποίου η συνάντηση θα ήταν θεμελιώδης. Ο Ρόμπερτ Σούμαν θεώρησε αμέσως και ανεπιφύλακτα τον Μπραμς ως πραγματική ιδιοφυΐα, τόσο πολύ που τον ανέφερε (στο περιοδικό "Neue Zeitschrift für Musik", το οποίο ίδρυσε) ως τον μουσικό του μέλλοντος. Ο Γιοχάνες Μπραμς, από την πλευρά του, θεώρησε τον Σούμαν ως τον ένα και μοναδικό πραγματικό δάσκαλό του, παραμένοντας αφοσιωμένα κοντά του μέχρι το θάνατό του. Ο Μπραμς δενδεν θα παντρευόταν ποτέ, αλλά παρέμεινε πολύ κοντά στη χήρα του Κλάρα Σούμαν, σε μια σχέση βαθιάς φιλίας που θα περιορίσει στο πάθος.

Τα επόμενα δέκα χρόνια ο Μπραμς είχε την πρόθεση να εμβαθύνει στα συνθετικά του προβλήματα, ενώ εν τω μεταξύ εργαζόταν πρώτα στο Ντέτμολντ και στη συνέχεια στο Αμβούργο ως χοροδιδάσκαλος. Η συναυλιακή δραστηριότητα του Μπραμς συνεχίστηκε για περίπου είκοσι χρόνια (συχνά μαζί με τον Γιόαχιμ) παράλληλα με το έργο του ως συνθέτη και μαέστρου. Μεγάλο πάθος του ήταν οι παραμονές που του επέτρεπαν ναμεγάλες, χαλαρωτικές βόλτες στη μέση της φύσης, και οι οποίες είναι γόνιμες ευκαιρίες για να επικεντρωθεί κανείς στην ανάπτυξη νέων μελωδιών.

Το 1862, έμεινε στη Βιέννη και, από τον επόμενο χρόνο, έγινε η κύρια πόλη διαμονής του. Στη Βιέννη, εκτιμήθηκε πολύ: απέκτησε φίλους (μεταξύ των οποίων και ο κριτικός Eduard Hanslick) και αποφάσισε να εγκαταστήσει εκεί μόνιμη κατοικία από το 1878. Εδώ έγινε και η μοναδική του συνάντηση με τον Wagner. Το 1870, γνώρισε τον Hans von Bülow, έναν σπουδαίο μαέστρο που θα γινόταν στενός του φίλος καθώς και βαθύτατοςεκτιμητή.

Εξαιτίας της ανάγκης του για τελειότητα, ο Μπραμς άργησε να γράψει, να δημοσιεύσει και να εκτελέσει τα μεγάλα του έργα. Η Πρώτη Συμφωνία του δεν εκτελέστηκε παρά το 1876, όταν ο μαέστρος ήταν ήδη 43 ετών.

Τα τελευταία είκοσι χρόνια της ζωής του ο Μπραμς αφιερώθηκε στη σύνθεση: αυτά ήταν τα χρόνια των σημαντικότερων έργων του για ορχήστρα (οι τρεις συμφωνίες, το Κοντσέρτο για βιολί, το Κοντσέρτο για πιάνο αρ. 2 και ο πλούσιος κατάλογος των αριστουργημάτων της μουσικής δωματίου).

Όπως συνέβη και με τον πατέρα του, ο Γιοχάνες Μπραμς πέθανε από καρκίνο: ήταν 3 Απριλίου 1897. Η φίλη της ζωής του Κλάρα Σούμαν πέθανε λίγους μήνες αργότερα. Η σορός του είναι θαμμένη στο νεκροταφείο της Βιέννης, στην περιοχή των μουσικών.