Βιογραφία - Κβαντομηχανική

Γεννημένος στη Βιέννη στις 12 Αυγούστου 1887, μοναχοπαίδι εύπορων γονέων, ο μελλοντικός μεγάλος φυσικός είχε μια παιδική ηλικία χωρίς τραύματα, ζούσε σε ένα περιβάλλον πλούσιο σε στοργή και πνευματικά ερεθίσματα. Ο πατέρας του, αν και ασχολούνταν με τη λειτουργία μιας μικρής βιομηχανίας, ήταν σοβαρός μελετητής της βοτανικής, με αρκετές επιστημονικές εργασίες στο ενεργητικό του. Χάρη σε αυτά τα ενδιαφέροντα, συνομιλούσε τακτικά με τοντον γιο τους για οποιοδήποτε θέμα, τονώνοντας την ευφυΐα του σε μεγάλο βαθμό.

Το 1898 ο Σρέντινγκερ μπήκε στο Akademisches Gymnasium της Βιέννης, όπου έλαβε μια στέρεη εκπαίδευση που περιελάμβανε, εκτός από τη μελέτη των γλωσσών και των μεγάλων κλασικών της λογοτεχνίας (μια αγάπη που δεν παρέλειψε ποτέ να εκπληρώσει), εντατικές σπουδές στη φιλοσοφία. Φυσικά, δεν παραμελήθηκαν ούτε οι θετικές επιστήμες και ήταν κατά την επαφή με αυτά τα θέματα που ο μελλοντικός επιστήμονας ένιωσε να αναφλέγεται από ένακαυτή επιθυμία για γνώση και διορατικότητα.

Αφού ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές του σπουδές το 1906, γράφτηκε στο τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου της Βιέννης, από το οποίο αποφοίτησε, πλήρως εναρμονισμένος με το πρόγραμμα σπουδών, μόλις τέσσερα χρόνια αργότερα. Βοηθός στην πειραματική φυσική στο Ινστιτούτο του καθηγητή Έξνερ, ο οποίος ήταν και ο δάσκαλός του, σύντομα συνειδητοποίησε ότι τον έλκυε περισσότερο η θεωρητική φυσική. Εξάλλου, ήταν στο Ινστιτούτο του Έξνερανέπτυξε το έργο του ώστε να αποκτήσει τα προσόντα για πανεπιστημιακή διδασκαλία (ο αντίστοιχος τίτλος "Privatdozent" του απονεμήθηκε στις αρχές του 1914). Ο τίτλος αυτός δεν συνεπαγόταν μόνιμη θέση, αλλά άνοιγε την πόρτα στην ακαδημαϊκή καριέρα προς την οποία ο Σρέντινγκερ κατευθυνόταν πλέον.

Το 1914 ήταν, ωστόσο, η χρονιά του τέλους της ειρήνης για την Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία. Με το ξέσπασμα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, ο Σρέντιγκερ, αξιωματικός του πυροβολικού των φρουρίων, κινητοποιήθηκε και στη συνέχεια μεταφέρθηκε με τη μονάδα του στο ιταλικό μέτωπο. Παρέμεινε εκεί μέχρι την άνοιξη του 1917, όταν κλήθηκε πίσω στη μετεωρολογική υπηρεσία της Βιέννης, με αποστολή να εκπαιδεύσει το προσωπικόΉταν επίσης σε θέση να συνεχίσει το επιστημονικό του έργο στο πανεπιστήμιο, στο οποίο αφιερώθηκε με αδιάκοπη ενέργεια κατά τη διάρκεια των ταραγμένων ετών της αυστριακής ήττας και της επακόλουθης πολιτικής αστάθειας και οικονομικής καταστροφής (η οποία αφορούσε σε μεγάλο βαθμό την ίδια του την οικογένεια).

Το 1920, μετά την αναδιοργάνωση του Ινστιτούτου Φυσικής της Βιέννης, του προτάθηκε η θέση του αναπληρωτή καθηγητή. Όμως ο μισθός ήταν μικρότερος από τον ελάχιστο, ειδικά επειδή ο Σρέντινγκερ σκόπευε να παντρευτεί, οπότε προτίμησε να δεχτεί μια θέση βοηθού στη Γερμανία, στην Ιένα. Λίγο αργότερα, μπόρεσε τελικά να παντρευτεί τη σύντροφό του, Ανεμάρι Μπέρτελ. Ωστόσο, στην Ιένα παρέμεινεπολύ λίγο, διότι ήδη από τον Οκτώβριο του ίδιου έτους έγινε αναπληρωτής καθηγητής στη Στουτγάρδη και λίγους μήνες αργότερα τακτικός καθηγητής στο Μπρέσλαου.

Για τον ίδιο, όμως, η κατάσταση εξακολουθούσε να μην είναι σταθερή, κυρίως λόγω της κατάστασης της πρώην αυτοκρατορίας, η οποία υπονομευόταν από μια πολύ σοβαρή οικονομική κρίση. Ευτυχώς, τον κάλεσε το Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης, όπου τελικά εγκαταστάθηκε και απέκτησε την ηρεμία που χρειαζόταν για να εργαστεί. Αυτά ήταν τα χρόνια (ιδιαίτερα εκείνα μεταξύ 1925 και 1926) που τον οδήγησαν στην ίδρυση τουτις θεωρίες της κυματομηχανικής, μια ανακάλυψη που τον καθιέρωσε σε διεθνές επίπεδο- χάρη σε αυτό το τεράστιο κύρος κλήθηκε να διαδεχθεί τον Πλανκ στην έδρα του Βερολίνου, την πιο διάσημη εκείνη την εποχή στους θεωρητικούς κλάδους. Η θεμελιώδης συμβολή του στην κβαντομηχανική είναι η εξίσωση που φέρει το όνομά του, που σχετίζεται με τηνδυναμική των κβαντικών συστημάτων, η οποία εισήχθη για να εξηγήσει τη δομή του ατόμου του υδρογόνου και αργότερα επεκτάθηκε σε όλα τα άλλα συστήματα.

Ωστόσο, η παραμονή του στο επιστημονικό "περιβάλλον" του Βερολίνου έμελλε να τελειώσει πρόωρα λόγω της ανόδου των Ναζί στην εξουσία και της συνακόλουθης υποβάθμισης του γερμανικού πανεπιστημιακού περιβάλλοντος.

Αν και "άριος", και επομένως ουσιαστικά ασφαλής από πιθανά αντίποινα, ο Σρέντινγκερ εγκατέλειψε αυθόρμητα την έδρα του στο Βερολίνο στα μέσα του 1933.

Φεύγοντας από το Βερολίνο, βρίσκει κατάλυμα στην Οξφόρδη και, λίγες μέρες αργότερα, φτάνει η είδηση της απονομής του βραβείου Νόμπελ. Ο αντίκτυπος, από άποψη κύρους, είναι εξαιρετικός και η είδηση αυξάνει τις πιθανότητες ένταξής του στην αγγλική επιστημονική κοινότητα. Ωστόσο, και λόγω της μη επιλυθείσας ποτέ κατάστασης ανασφάλειας που ένιωθε πάντα να πλανάται πάνω του, ο ίδιοςΕπιθυμούσε για τον εαυτό του και την οικογένειά του μια πιθανή επιστροφή στην Αυστρία, γεγονός που συνέβη το 1936, όταν διορίστηκε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Γκρατς και, ταυτόχρονα, επίτιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης.

Δυστυχώς, η ιστορία μπήκε και πάλι στη μέση των επιλογών του επιστήμονα. Στις 10 Απριλίου 1938, η Αυστρία ψήφισε υπέρ της ένωσης με τη Γερμανία και έγινε και επίσημα ναζιστική. Τεσσερισήμισι μήνες αργότερα, ο Σρέντινγκερ απολύθηκε με την αιτιολογία της "πολιτικής αναξιοπιστίας" του. Αναγκάστηκε και πάλι να εγκαταλείψει την πατρίδα του.

Για άλλη μια φορά πρόσφυγας, έφτασε στη Ρώμη και ήρθε σε επαφή με τον Eamon De Valera, πρωθυπουργό της Ιρλανδίας, ο οποίος σχεδίαζε να ιδρύσει ένα Ινστιτούτο Ανώτερων Σπουδών στο Δουβλίνο. Έχοντας τη διαβεβαίωση ότι θα διοριζόταν καθηγητής εκεί, ο Schrödinger πέρασε το ακαδημαϊκό έτος 1938-39 στο Βέλγιο ως "επισκέπτης" καθηγητής περιμένοντας την κλήση του στο Δουβλίνο.Πανεπιστήμιο της Γάνδης, όπου, μεταξύ άλλων, τον έπιασε το ξέσπασμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Στη συνέχεια αποφάσισε να φύγει για την Ιρλανδία, κάτι που κατάφερε χάρη σε μια ειδική άδεια που του επέτρεπε να περάσει από την Αγγλία με μια 24ωρη βίζα διέλευσης.

Στο Δουβλίνο, ο Σρέντινγκερ παρέμεινε εκεί για σχεδόν δεκαεπτά χρόνια, κατέχοντας τη θέση του "ανώτερου καθηγητή" στο Dublin Institute for Advanced Studies από το 1940. Εκεί, ο επιστήμονας ίδρυσε μια ακμάζουσα σχολή θεωρητικής φυσικής.

Ωστόσο, η ελπίδα να επιστρέψει στη γενέτειρά του, τη Βιέννη, δεν τον εγκατέλειψε ποτέ, και μάλιστα, ήδη από το 1946, η αυστριακή κυβέρνηση τον είχε καλέσει να καταλάβει εκ νέου την έδρα του καθηγητή στο Γκρατς, ως τυπική προϋπόθεση για τη μετέπειτα μετακόμισή του στη Βιέννη. Όμως ο Σρέντινγκερ δίσταζε να επιστρέψει σε μια μη κυρίαρχη Αυστρία, εν μέρει κατεχόμενη από τους Ρώσους, προτιμώντας να περιμένει τη σύναψη της συνθήκης ειρήνης(υπογράφηκε, ωστόσο, μόλις τον Μάιο του 1955).

Λίγες εβδομάδες αργότερα, διορίστηκε "Ordinarius Extra-Status" καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης. Έχοντας σταματήσει τις υποχρεώσεις του στο Ινστιτούτο του Δουβλίνου μέχρι το τέλος του έτους, μπόρεσε τελικά να μετακομίσει στη Βιέννη την επόμενη άνοιξη και να ασκήσει την καθηγητική του ιδιότητα στη χώρα όπου πάντα ήθελε να ζήσει. Το 1958, εγκατέλειψε την ενεργό υπηρεσία και έγινε ομότιμος καθηγητής, αν και προσπάθησε ναΣτις 4 Ιανουαρίου 1961, σε ηλικία 73 ετών, ο Σρέντινγκερ πέθανε στο διαμέρισμά του στη Βιέννη, συνοδευόμενος από σημάδια βαθύτατου πένθους από ολόκληρη την επιστημονική κοινότητα.

Τέλος, ο Σρέντινγκερ πρέπει να μείνει στη μνήμη μας για την επίλυση ορισμένων βιολογικών προβλημάτων. Οι διαλέξεις του, οι οποίες έδωσαν το έναυσμα για το ρεύμα σκέψης που σήμερα είναι γνωστό ως μοριακή βιολογία, συγκεντρώθηκαν σε έναν τόμο με τίτλο "Τι είναι η ζωή", που δημοσιεύθηκε το 1944, στον οποίο διατύπωσε σαφείς και πειστικές υποθέσεις σχετικά με τη μοριακή δομή των γονιδίων.