Biografia - Oczy umysłu

Glenn Gould, kanadyjski pianista o wielopostaciowej osobowości, znakomity interpretator zwłaszcza kompozycji Bacha (których pozostawił nam niezrównaną spuściznę w postaci nagrań) i kontrowersyjna postać, która urosła do rangi mitu, zmarł w wieku zaledwie pięćdziesięciu lat w 1982 roku, po zrewolucjonizowaniu podejścia do swojego instrumentu.

Od samego początku pianista ten jawił się jako radykalna nowość, która zaskoczyła wielu i wywołała zaciekły sprzeciw (podsycany również przez jego spektakularną ekscentryczność, zwłaszcza w jego ekstrawaganckiej grze), aż do momentu, gdy jego geniusz został w pełni doceniony, stając się prawdziwym obiektem kultu i wzorem do naśladowania, a także dając początek neologizmom, takim jak"Gouldian" lub "Gouldism".

To, co wyłania się z nagrań Goulda, to nie tylko zdumiewająca nowa koncepcja aranżacji płaszczyzn dźwiękowych instrumentu, ale także absolutna doskonałość dźwięku, mająca na celu "naśladowanie", poprzez śmiałe użycie "staccato", typowego postępowania klawiatury klawesynu. Perfekcja, która inwestuje w naturę samego instrumentu, mająca na celu zbadanie, jak przez prześwietlenieżebrowanie tego samego muzycznego pomysłu.

Glenn Gould, oprócz tego, że był pianistą, był też bezprecedensowym "sposobem" myślenia o muzyce. To, co mówił i pisał o Bachu czy Schoenbergu, Richardzie Straussie czy Beethovenie, Mozarcie czy Boulezie, jest czasem ostre, ale zawsze tak przenikliwe, że od czasu do czasu zmusza do zakwestionowania nabytych przekonań.

Urodzony 25 września 1932 r. w Toronto jako syn Russella Herberta i Florence Greig, Glenn Herbert Gould do dziesiątego roku życia uczył się gry na fortepianie u swojej matki, następnie teorii u Leo Smitha, gry na organach u Fredericka Silvestera i ponownie gry na fortepianie u Alberto Guerrero, głównego nauczyciela w Toronto Conservatory of Music (obecnie Royal Conservatory of Music), gdzie młody uczeń osiągnął najwyższe oceny w historii w klasie fortepianu.Kanada.

Po serii debiutów jako organista i solista z orkiestrą, dał swój pierwszy recital fortepianowy w Toronto's "Eaton" Auditorium 20 października 1947 roku, a następnie dał serię koncertów dla radia i telewizji (bardzo ważne wydarzenia w świetle jego późniejszej decyzji o wycofaniu się ze sceny i komunikowaniu się ze światem wyłącznie poprzez nagrania i występy wideo).

2 stycznia 1955 roku zadebiutował w nowojorskim Town Hall, a już następnego dnia podpisał ekskluzywny kontrakt z Columbia Records, której "obserwatorzy" byli olśnieni jego występami. 1956 rok był w rzeczywistości jego pierwszym nagraniem "Wariacji Goldbergowskich" Bacha, monumentalnej partytury składającej się z arii i trzydziestu dwóch wariacji, które miały stać się wizytówką Bacha.Geniusz Goulda na przyszłość, a także jego najsłynniejsze i najczęściej cytowane nagranie.

Dopiero w następnym roku poznał kolejnego geniusza muzycznego, Leonarda Bernsteina, z którym zadebiutował w nowojorskiej Carnegie Hall z New York Philharmonic Orchestra w II Koncercie fortepianowym Ludwiga van Beethovena. Od tego momentu kariera koncertowa Goulda rozwijała się w szybkim tempie, mimo że pianista od samego początku żywił głęboką nienawiść doAle to nie wystarczy: dobrze znana idiosynkrazja Goulda wobec instytucji "formy koncertowej" opiera się na wyrafinowanych analizach społeczno-historycznych, a także na fundamentalnych rozważaniach na temat roli technologii w naszym życiu.Krótko mówiąc, technologia jest dla Goulda niezwykłym sposobem na ustanowienie nowej i bardziej aktywnej relacji między "artystą" a "publicznością" (należy zauważyć, że pianista nie znosił obu terminów ze względu na zawarte w nich hierarchiczne implikacje).

Koncepcje wielokrotnie wyjaśniane w jego ostrych, niepokojących, a czasem zabawnych wywiadach. W jednym z nich znajdujemy następujący zapis: " Technologia nie powinna być, moim zdaniem, traktowana jako coś neutralnego, jako rodzaj biernego podglądacza; należy wykorzystać jej zdolności do "obcinania", analizowania, a przede wszystkim idealizowania danego wrażenia [...] Wierzę w "ingerencję" technologii, ponieważ w istocie ta ingerencja narzuca sztuce wymiar moralny, który wykracza poza samą ideę sztuki ".

Gould porzucił zatem karierę koncertową w wieku zaledwie trzydziestu dwóch lat, w 1964 roku, aby schronić się w bliżej nieokreślonej kanadyjskiej pustelni (prawdopodobnie w rezydencji) i poświęcić się wyłącznie nagrywaniu płyt i nadawaniu w telewizji i radiu w wyjątkowych ilościach.

Jego życie wydawało się teraz naznaczone coraz bardziej ekstremalną fizyczną izolacją, samotnością, którą artysta uważał za niezbędną nie tylko do "tworzenia", ale także do życia.

Glenn Gould zmarł na udar mózgu 4 października 1982 roku, pozostawiając po sobie bezcenną spuściznę w postaci nagrań i pism, a także ogromną pustkę inteligencji, wrażliwości i ludzkiej czystości.

Thomas Bernhard, jeden z największych współczesnych pisarzy niemieckojęzycznych, rok po jego śmierci uczynił go "nieobecnym" bohaterem swojej powieści "The Succumbent", opowiadającej o dramacie niebycia Glennem Gouldem. To, co Gould reprezentuje w powieści, jest w rzeczywistości doskonałością; i to właśnie do perfekcji jego wykonania "Wariacji Goldbergowskich" Bacha, jednego ze szczytówinterpretacja wszechczasów, która generalnie, choć redukcyjnie, wciąż jest z nią kojarzona.

Bibliografia:

- Jonathan Cott, Rozmowy z Glennem Gouldem - nowe wydanie (EDT, 2009)

- Glenn Gould - Nie, nie jestem ekscentrykiem Wywiady i montaż Bruno Monsaingeon (EDT)

- Glenn Gould - Skrzydło inteligentnego wichru, pisma o muzyce (Adelphi)

- Glenn Gould - Listy (Rosellina Archinto)

- Michael Stegemann, Glenn Gould - Leben und Werk (Piper).

- Thomas Bernhard - The Loser (Adelphi)

Zalecana dyskografia:

- Bach: Koncert włoski, Partity, Toccaty

- Bach: Sztuka fugi, Handel: Suity klawesynowe nr 1-4

- Bach: Koncerty fortepianowe - (Glenn Gould Edition Vol. 1)

- Bach: Wariacje Goldbergowskie 1955 - (Glenn Gould Edition Vol. 1)

- Bach: Inwencje na dwa i trzy głosy - (Glenn Gould Edition Vol. 2)

- Bach: Partity BWV 825-830, Małe Preludia, Małe Fugi - (Glenn Gould Edition Vol. 4)

- Bach: The Well-Tempered Clavier, Book I - (Glenn Gould Edition Vol. 4)

- Bach: The Well-Tempered Clavier, Book II - (Glenn Gould Edition Vol. 4)

- Bach: English Suites, BWV 806-811 - (Glenn Gould Edition Vol. 6)

- Bach: Suity francuskie, BWV 812-817, Uwertura w stylu francuskim - (Glenn Gould Edition Vol. 6)

- Bach: Toccatas - (Glenn Gould Editiion Vol. 5)

- Bach: Sonaty na skrzypce i klawesyn, Sonaty na violę da gamba i klawesyn (Glenn Gould Edition Vol. 6)

- Bach: Wariacje Goldbergowskie (1981, wersja cyfrowa) - (Glenn Gould Edition Vol. 2)

- Beethoven: Piano Sonatas, Vol. I, Nos. 1-3, 5-10, 12-14 - (Glenn Gould Edition Vol. 5)

- Beethoven: Piano Sonatas, Vol. II, Nos. 15-18, 23, 30-32 - (Glenn Gould Edition Vol. 5)

- Beethoven: Sonaty fortepianowe, nr 24 i 29 - (Glenn Gould Edition Vol. 3)

- Beethoven: Trzy ostatnie sonaty fortepianowe

- Beethoven: 32 Wariacje na temat "Eroica" Woo 80, 6, Wariacje op. 34, Bagatelle op. 33 i 126 - (Glenn Gould Edition Vol. 1)

- Beethoven: Koncerty fortepianowe, nr 1-5 - (Glenn Gould Edition Vol. 1)

- Beethoven: Koncert fortepianowy nr 5; Strauss: Burlesque

- Byrd, Gibbons, Sweelinck: Consort Of Musicke - (Glenn Gould Edition Vol. 3)

- Wagner: Transkrypcje fortepianowe, Siegfried Idyll (Glenn Gould Edition Vol. 5)

- Grieg: Sonata op. 7; Bizet: Premier Nocturne, Variations Chromatiques; Sibelius: Three Sonatinas op. 67, 3 Lyric Pieces op. 41 - (Glenn Gould Edition Vol. 1)

- Strauss: Ophelia Lieder Op. 67; Enoch Arden Op. 38, Piano Sonata Op. 5, 5 Piano Pieces Op. 3 - (Glenn Gould Edition Vol. 1)

- Berg/Krenek: Sonaty; Webern: Wariacje na fortepian; Debussy: Rapsodia nr 1 na klarnet i fortepian; Ravel: La Valse - (Glenn Gould Edition Vol. 7)

- Schoenberg: Piano Pieces, Piano Concerto, Fantasy, Ode to Napoleon Bonaparte, Pierrot Lunaire - (Glenn Gould Edition Vol. 6)

- Schoenberg: Lieder - (Glenn Gould Edition Vol. 7)

Uwaga: wszystkie płyty zostały wydane przez Sony Classical