Βιογραφία - Τουρκία Ιταλία, έρχονται και φεύγουν

• Ο Ferzan Ozpetek στις δεκαετίες του 1980 και 1990
• Το πρώτο μισό της δεκαετίας του 2000
• Το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 2000
• Ferzan Ozpetek το 2010

Ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος Ferzan Ozpetek γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη (Τουρκία) στις 3 Φεβρουαρίου 1959. Έχει ζήσει και εργαστεί στην Ιταλία για μεγάλο χρονικό διάστημα, σε τέτοιο βαθμό που θεωρεί τον εαυτό του κατά βάση Ιταλό σκηνοθέτη. Έφτασε στη Ρώμη το 1978 σε ηλικία μόλις 19 ετών για να σπουδάσει Ιστορία του Κινηματογράφου στο Πανεπιστήμιο La Sapienza- ολοκλήρωσε τις σπουδές του παρακολουθώντας μαθήματα ιστορίας της τέχνης και ενδυματολογίας στην Ακαδημία Navona και μαθήματα σεσκηνοθέτης στην Ακαδημία Δραματικής Τέχνης Silvio D'Amico. Από περιέργεια, αξίζει να αναφέρουμε ότι κατά τη διάρκεια αυτών των ετών ο Ozpetek ζωγράφισε την "Αδαή Νεράιδα", την εικόνα που εμφανίζεται στην ομώνυμη ταινία του, περίπου είκοσι χρόνια αργότερα.

Ο Ferzan Ozpetek στις δεκαετίες του 1980 και 1990

Εκτός από τις σπουδές του, κατάφερε να μπει και στον κόσμο του ιταλικού κινηματογράφου. Βρήκε τον πρώτο του μικρό ρόλο στα γυρίσματα της ταινίας "Scusate il ritardo" το 1982, όπου κάθε απόγευμα έφερνε τσάι και μπισκότα στον Μάσιμο Τροΐζι. Οι πιο σημαντικές αποστολές ήρθαν αργότερα και ο Οζπέτεκ εργάστηκε ως βοηθός και βοηθός σκηνοθέτη με τους Μαουρίτσιο Πόντσι, Λαμπέρτο Μπάβα, Ρίκι Τογκνάτσι και Μάρκο Ρίσι. ΉτανΟ τελευταίος του πρόσφερε μια "ανεπανάληπτη" ευκαιρία όταν, το 1997, τον βοήθησε να κάνει την παραγωγή του "The Turkish Bath" με την εταιρεία παραγωγής του, Sorpasso Film.

Η πρώτη ταινία του Ferzan Ozpetek καταλήγει σε ένα ντεμπούτο που χαιρετίστηκε με επιτυχία από κριτικούς και κοινό. Το "Χαμάμ" είναι ένας πραγματικός φόρος τιμής στην Τουρκία, την πατρίδα του σκηνοθέτη, όπου η τουρκική κουλτούρα παρουσιάζεται μέσα από τα μάτια ενός νεαρού αρχιτέκτονα από τη Ρώμη. Φυσικά, δεν είναι τυχαίο ότι η πρώτη του ταινία αφηγείται την ιστορία ενός παρείσακτου, ενός ανθρώπου που φτάνει από την Ιταλία στην Κωνσταντινούπολη καιμαγεύεται από τον εξωτικό και συναρπαστικό πολιτισμό της χώρας. Πρέπει να προστεθεί ότι στην ιστορία του πρωταγωνιστή, η ανακάλυψη ενός μακρινού κόσμου συνδέεται επίσης με την ανακάλυψη του εαυτού του και ενός ομοφυλοφιλικού έρωτα.

Δύο χρόνια αργότερα, το 1999, κυκλοφόρησε το "Harem suaré", η πρώτη ταινία που γυρίστηκε σε συνεργασία με την Tilde Corsi και τον Gianni Romoli. Το έργο αυτό αποτελεί την αρχή μιας πολύ γόνιμης σειράς κινηματογραφικών παραγωγών και επιτυχιών, τόσο για την εταιρεία παραγωγής όσο και για τον Gianni Romoli, παραγωγό και επίσης συν-σεναριογράφο όλων των επόμενων ταινιών του Ozpetek. "Harem suaré" παρουσιάζει την πτώση της αυτοκρατορίαςΟθωμανική μέσα από την ιστορία του τελευταίου αυτοκρατορικού χαρεμιού. Αυτή η ταινία είναι επίσης αφιερωμένη εξ ολοκλήρου στην Τουρκία, και επίσης σε αυτό το έργο βλέπουμε σημεία σύνδεσης μεταξύ του τουρκικού και του ιταλικού πολιτισμού, καθώς η πρωταγωνίστρια είναι θαυμάστρια των ιταλικών όπερων. Η Τουρκάλα ηθοποιός Serra Yilmaz, η οποία έχει γίνει πλέον η χαρακτηριστική ηθοποιός του Ozpetek εμφανίζεται για πρώτη φοράδεξιά στο 'Harem suaré'.

Το πρώτο μισό της δεκαετίας του 2000

Το 2001, με την κυκλοφορία της ταινίας "Le fate ignoranti" (Οι αδαείς νεράιδες), ο Ozpetek πήρε νέα κατεύθυνση και εγκατέλειψε την Τουρκία, μεταφέροντας την ιστορία στην Ιταλία, πιο συγκεκριμένα στη σύγχρονη Ρώμη. Το κεντρικό θέμα δεν φαίνεται πολύ εύκολο με την πρώτη ματιά, καθώς η ταινία πραγματεύεται τη συνάντηση μιας γυναίκας με τον ομοφυλόφιλο εραστή του συζύγου της, ο οποίος μόλις πέθανε σε ατύχημα.

Η συνάντηση με τις "νεράιδες" αλλάζει τη ζωή της πρωταγωνίστριας. Οι νεράιδες είναι μια ομάδα φίλων, κυρίως ομοφυλόφιλων, οι οποίοι σχηματίζουν ένα είδος κοινότητας που ζουν σε ένα ενιαίο προαστιακό κτίριο, ένα είδος "νησιού"- όταν η πρωταγωνίστρια ανακαλύπτει μια νέα πτυχή της προσωπικότητας του συζύγου της, το γεγονός αυτό ανακουφίζει εν μέρει τον πόνο που νιώθει για το θάνατό του.

Η ταινία θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα του Ozpetek και τιμήθηκε με το Nastro d'argento το 2001 με βραβεία καλύτερης παραγωγής (Tilde Corsi), καλύτερης ηθοποιού (Margherita Buy) και καλύτερου πρωταγωνιστή (Stefano Accorsi).

Η άλλη ταινία που συχνά θεωρείται αριστούργημα κυκλοφόρησε το 2003 με τον τίτλο "Το απέναντι παράθυρο". Και εδώ η πρωταγωνίστρια, εγκλωβισμένη στη μονότονη ύπαρξη μεταξύ ενός μη ικανοποιητικού γάμου και μιας δουλειάς στην οποία χάνει την προσωπικότητά της, βρίσκεται σε αναζήτηση του πραγματικού της "Εαυτού". Συμπρωταγωνιστής είναι ένας ηλικιωμένος άνδρας, που "βρέθηκε" στο δρόμο, χωρίς μνήμη- κατά τη διάρκεια της ταινίας ανακαλύπτει σιγά σιγά τον εαυτό τουσχέδιο που κρύβει μέσα του την ανάμνηση ενός φόνου και μιας απόφασης που ελήφθη εξήντα χρόνια νωρίτερα. Οι δύο πρωταγωνιστές θα γνωριστούν μέσα από ένα κοινό πάθος: τη ζαχαροπλαστική. Από τη συνάντησή τους και τη δουλειά τους θα γεννηθούν γλυκά που είναι πραγματικοί ύμνοι στη ζωή.

Το 2005 κυκλοφόρησε η ταινία "Ιερή Καρδιά", μια ταινία που δίχασε έντονα τόσο τους κριτικούς όσο και το κοινό. Η ιστορία παρουσιάζει τη μεταμόρφωση και τη "λύτρωση" μιας νεαρής επιχειρηματία που, σιγά-σιγά, κυριεύεται από μια "θρησκευτική τρέλα".

Ο παραλληλισμός με την "Ευρώπη 51" του Ρομπέρτο Ροσελίνι είναι αναπόφευκτος, ωστόσο, όπως μπορούμε να διαβάσουμε και στην κριτική, το αποτέλεσμα είναι πολύ λιγότερο ικανοποιητικό. Η παράθεση της μεταστροφής του Αγίου Φραγκίσκου είναι εντελώς αναξιόπιστη σε αυτό το περιβάλλον και πλαίσιο, όπως και η απεικόνιση της Πιέτας του Μιχαήλ Άγγελου είναι επίσης υπερβολική. Εν ολίγοις, ακόμη και οι κριτικοί φαίνονταισυμφωνούν ότι η "Ιερή Καρδιά" είναι μια ταινία που γεννήθηκε με την ανάγκη για ένα καλλιτεχνικό κάλεσμα, το οποίο όμως, δυστυχώς, το έργο αποτυγχάνει να εκπληρώσει.

Το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 2000

Το 2007, ο Ozpetek έφτιαξε το "Saturn against". Πρόκειται για μια χορωδιακή παράσταση, που εκ πρώτης όψεως μοιάζει πολύ με τις "Αδαείς Νεράιδες". Στην πραγματικότητα, και εδώ, πρόκειται για μια ομάδα φίλων, οι οποίοι, ωστόσο, δεν είναι καθόλου αδαείς.

Είναι όλοι λίγο πολύ 40 ετών, επιτυχημένοι, μεσαίας τάξης, που βρίσκονται " στο κατώφλι της ενηλικίωσης, η ανάγκη να ανακαλύψει εκ νέου το νόημα της ομάδας σε μια εποχή που η οικονομική κρίση, το φάσμα των νέων ασθενειών και η διεθνής τρομοκρατία έχουν καταστήσει το νόημα της ζωής πιο επισφαλές και πιο εύθραυστο "(www.saturnocontro.com).

Εδώ, το κεντρικό θέμα είναι ο χωρισμός, τόσο στη φιλία όσο και στον έρωτα, σε μια ομάδα που βασίζεται σε πολύ στενούς και μακροχρόνιους δεσμούς φιλίας, οι οποίοι παρουσιάζουν σημάδια κόπωσης λόγω συνήθειας.

Μετά τη μερική μόνο επιτυχία της προηγούμενης ταινίας του, με το "Κρόνος εναντίον", ο Οζπέτεκ φαίνεται να επιστρέφει στον τρόπο που τόσο χαρακτηρίζει τις ταινίες του. Μιλάει πάντα για προβλήματα και αμφιλεγόμενα φαινόμενα της σύγχρονης κοινωνίας, όχι μόνο για την ομοφυλοφιλία.

Ο Ozpetek, στις ταινίες του, καταφέρνει να παρουσιάσει καθημερινές ανθρώπινες σχέσεις που, ταυτόχρονα, είναι πολύ ιδιαίτερες. Μια χήρα που συνάπτει σχέση με τον άνδρα που ήταν εραστής του συζύγου της, ή η ξαφνική εξαφάνιση ενός άνδρα, από το δίκτυο των φιλικών σχέσεων μιας ομάδας, που θα μπορούσε κανείς σχεδόν να αποκαλέσει διευρυμένη οικογένεια.

Οι εμπειρίες που περιγράφει ο Ozpetek είναι κατά κάποιο τρόπο αυτοβιογραφικές, στην πραγματικότητα έχουμε να κάνουμε με έναν άνθρωπο που ήρθε από μακριά και έχει πλέον ιταλοποιηθεί, αλλά δεν ξεχνά τις τουρκικές του ρίζες.

Η ζωή και η επιβίωση, η αναζήτηση του εαυτού μας, αυτό είναι το θέμα που επανέρχεται πάντα στα έργα του Οζπέτεκ. Και όλα αυτά γίνονται με μια θεαματικότητα και ένα πάθος που κάνουν όλες αυτές τις ταινίες μοναδικές και αμίμητα "οζπετεκικές".

Το 2008, συμμετείχε στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας, όπου παρουσίασε το "Un giorno perfetto", μια κινηματογραφική διασκευή του μυθιστορήματος της Melania Gaia Mazzucco, με πρωταγωνιστές τους ηθοποιούς Isabella Ferrari και Valerio Mastandrea. Την επόμενη χρονιά, σκηνοθέτησε το "Mine vaganti" στο Λέτσε, την πρώτη του ταινία που γυρίστηκε εκτός Ρώμης. Το έργο κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 2010: στο καστ συμμετείχαν οι Riccardo Scamarcio, AlessandroPreziosi και Nicole Grimaudo.

Ferzan Ozpetek το 2010

Η πόλη του Λέτσε του απένειμε τιμητική υπηκοότητα τον Μάιο του 2010. Το 2011, χάρη στο "Mine vaganti", του απονεμήθηκε το Βραβείο Mario Monicelli για την καλύτερη σκηνοθεσία, το Βραβείο Tonino Guerra για το καλύτερο θέμα και το Βραβείο Suso Cecchi D'Amico για το καλύτερο σενάριο.

Στα τέλη Απριλίου 2011, έκανε το ντεμπούτο του ως θεατρικός σκηνοθέτης με την όπερα Aida του Τζουζέπε Βέρντι, σε μουσική διεύθυνση του μαέστρου Zubin Mehta Τα σκηνικά είναι του βραβευμένου με Όσκαρ Dante Ferretti.

Την επόμενη χρονιά, το 2012, Ferzan Ozpetek κατευθύνει το La traviata , η εναρκτήρια όπερα της περιόδου όπερας στο θέατρο San Carlo της Νάπολης.

Στις αρχές Νοεμβρίου 2013, ο πρώτο μυθιστόρημα Ο τίτλος είναι "Κόκκινη Κωνσταντινούπολη": πρόκειται για ένα αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα που επικεντρώνεται στη σχέση του συγγραφέα με τη μητέρα του.

Επέστρεψε στη σκηνοθεσία την άνοιξη του 2014, όταν κυκλοφόρησε στις ιταλικές κινηματογραφικές αίθουσες η δέκατη ταινία του, "Fasten Belts". Σε αυτό το χορωδιακό έργο που συνδυάζει δράμα και κωμωδία, συναντάμε τους Kasia Smutniak, Francesco Arca και Filippo Scicchitano.

Τρία χρόνια αργότερα, τον Μάρτιο του 2017, κυκλοφόρησε στις ιταλικές και τουρκικές αίθουσες το "Rosso Istanbul", μια ταινία βασισμένη στο μυθιστόρημά του. Η ταινία γυρίστηκε στην Κωνσταντινούπολη - 16 χρόνια μετά το "Harem Suare" - με ένα καστ που αποτελείται αποκλειστικά από Τούρκους ηθοποιούς. Επίσης στην Κωνσταντινούπολη, ο Ferzan Ozpetek γύρισε ένα μουσικό βίντεο κλιπ: πρόκειται για το τραγούδι "È l'amore", των Mina και Adriano Celentano, που περιλαμβάνεται στο άλμπουμ "Le migliori".

Στα τέλη του 2017, κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους η ταινία του "Napoli velata".

Μετά το "Είσαι η ζωή μου" (2005), δημοσίευσε το τρίτο του μυθιστόρημα το 2020: "Σαν μια ανάσα".