Biografie - Turkije Italië, komen en gaan

• Ferzan Ozpetek in de jaren 1980 en 1990
• De eerste helft van de jaren 2000
• De tweede helft van de jaren 2000
• Ferzan Ozpetek in 2010

De regisseur en scenarioschrijver Ferzan Ozpetek werd op 3 februari 1959 geboren in Istanbul (Turkije). Hij woont en werkt al zo lang in Italië dat hij zichzelf in feite als een Italiaanse regisseur beschouwt. Hij kwam in 1978 op 19-jarige leeftijd naar Rome om filmgeschiedenis te studeren aan de Universiteit La Sapienza; hij voltooide zijn opleiding met cursussen kunstgeschiedenis en kostuum aan de Academie Navona en cursussen inUit nieuwsgierigheid is het de moeite waard om te vermelden dat het in deze jaren was dat Ozpetek de 'Onwetende Fee' schilderde, het beeld dat zo'n twintig jaar later in zijn gelijknamige film verschijnt.

Ferzan Ozpetek in de jaren 1980 en 1990

Naast zijn studies slaagde hij er ook in om de Italiaanse filmwereld binnen te dringen. Hij vond zijn eerste kleine rol op de set van 'Scusate il ritardo' in 1982, waar hij elke middag thee en koekjes naar Massimo Troisi bracht. Later kwamen er belangrijkere opdrachten en werkte Ozpetek als assistent en assistent-regisseur met Maurizio Ponzi, Lamberto Bava, Ricky Tognazzi en Marco Risi. Het wasDeze bood hem een 'niet te missen' kans toen hij hem in 1997 hielp bij de productie van 'The Turkish Bath' met zijn productiemaatschappij Sorpasso Film.

Ferzan Ozpetek's eerste film resulteert in een debuut dat zowel door critici als publiek met succes werd onthaald. 'Hamam' is een waar eerbetoon aan Turkije, het thuisland van de regisseur, waarin de Turkse cultuur wordt gepresenteerd door de ogen van een jonge architect uit Rome. Het is natuurlijk geen toeval dat zijn allereerste film het verhaal vertelt van een buitenstaander, van een man die vanuit Italië naar Istanbul komt enwordt betoverd door de exotische en opwindende cultuur van het land. Hieraan moet worden toegevoegd dat in het verhaal van de hoofdpersoon de ontdekking van een verre wereld ook gepaard gaat met de ontdekking van zichzelf en een homoseksuele liefde.

Twee jaar later, in 1999, verscheen "Harem suaré", de eerste film die werd geproduceerd in samenwerking met Tilde Corsi en Gianni Romoli. Dit werk is het begin van een zeer vruchtbare reeks filmproducties en successen, zowel voor het productiebedrijf als voor Gianni Romoli, producent en medeschrijver van alle volgende films van Ozpetek. "Harem suaré" presenteert de val van het keizerrijkOttomaanse door het verhaal van de laatste keizerlijke harem. Ook deze film is geheel gewijd aan Turkije, en ook in dit werk zien we verbindingspunten tussen de Turkse en Italiaanse cultuur, aangezien de hoofdpersoon een fan is van Italiaanse opera's. De Turkse actrice Serra Yilmaz, die nu de kenmerkende actrice van Ozpetek is geworden, verschijnt voor het eerstrechts in 'Harem suaré'.

De eerste helft van de jaren 2000

In 2001, met de release van 'Le fate ignoranti' (De onwetende feeën), sloeg Ozpetek een nieuwe weg in en verliet Turkije en verplaatste het verhaal naar Italië, meer precies naar het hedendaagse Rome. Het centrale thema lijkt op het eerste gezicht niet erg eenvoudig, aangezien de film gaat over de ontmoeting van een vrouw met de homoseksuele minnaar van haar man die net is overleden bij een ongeluk.

De ontmoeting met 'de feeën' verandert het leven van de hoofdpersoon. De feeën zijn een groep vrienden, meestal homoseksuelen, die een soort gemeenschap vormen in een enkel voorstedelijk gebouw, een soort 'eiland'; wanneer de hoofdpersoon een nieuw aspect van de persoonlijkheid van haar man ontdekt, verzacht dit feit gedeeltelijk de pijn die ze voelt over zijn dood.

De film wordt beschouwd als een van de meesterwerken van Ozpetek en werd in 2001 bekroond met de Nastro d'argento met prijzen voor beste producent (Tilde Corsi), beste actrice (Margherita Buy) en beste hoofdrolspeler (Stefano Accorsi).

De andere film die vaak als meesterwerk wordt beschouwd, kwam in 2003 uit onder de titel 'The Opposite Window'. Ook hier is de hoofdpersoon, gevangen in het monotone bestaan tussen een onbevredigend huwelijk en een baan waarin ze haar persoonlijkheid verliest, op zoek naar haar ware 'Zelf'. De tegenspeelster is een oude man, 'gevonden' op straat, zonder geheugen; gedurende de film ontdekt hij langzaam zichzelfEen plan dat de herinnering verbergt aan een moord en een beslissing die zestig jaar eerder zijn genomen. De twee hoofdpersonen leren elkaar kennen door een gedeelde passie: het maken van gebak. Uit hun ontmoeting en hun werk ontstaan zoetigheden die ware lofzangen op het leven zijn.

In 2005 kwam 'Sacred Heart' uit, een film die zowel critici als publiek sterk verdeelde. Het verhaal toont de metamorfose en 'verlossing' van een jonge zakenvrouw die beetje bij beetje in de greep komt van een 'religieuze waanzin'.

De parallel met Roberto Rossellini's 'Europa 51' is onvermijdelijk, maar zoals we ook in de kritiek kunnen lezen, is het resultaat veel minder bevredigend. Het citaat van de bekering van Franciscus is in die setting en context volstrekt onbetrouwbaar, net zoals de weergave van Michelangelo's Pieta ook een overdrijving is. Kortom, zelfs de critici lijkenzijn het erover eens dat 'Sacred Heart' een film is die geboren is met de behoefte aan een artistieke roeping, maar die het werk helaas niet vervult.

De tweede helft van de jaren 2000

In 2007 maakte Ozpetek 'Saturnus tegen'. Dit is een koorvoorstelling die op het eerste gezicht erg lijkt op 'De onwetende feeën'. In feite gaat het ook hier over een groep vrienden, die echter helemaal niet onwetend zijn.

Ze zijn allemaal min of meer 40 jaar oud, succesvol, middenklasse, die zichzelf " op de drempel van volwassenheid in het reine komen met de noodzaak om de betekenis van de groep te herontdekken in een tijd waarin de economische crisis, het schrikbeeld van nieuwe ziekten en het internationale terrorisme de betekenis van het leven onzekerder en kwetsbaarder hebben gemaakt "(www.saturnocontro.com).

Hier is het centrale thema scheiding, zowel in vriendschap als in liefde, in een groep die gebaseerd is op zeer hechte en langdurige vriendschapsbanden, die tekenen van vermoeidheid vertonen door gewoonte.

Na het slechts gedeeltelijke succes van zijn vorige film, met 'Saturn against', lijkt Ozpetek terug te keren naar de manier die zo kenmerkend is voor zijn films. Hij heeft het altijd over problemen en controversiële fenomenen in de hedendaagse maatschappij, niet alleen homoseksualiteit.

Ozpetek slaagt er in zijn films in om alledaagse menselijke relaties te presenteren die tegelijkertijd heel bijzonder zijn. Een weduwe die een relatie aangaat met de man die de minnaar van haar man was, of de plotselinge verdwijning van een man uit het netwerk van vriendschappen van een groep, die je bijna een uitgebreide familie zou kunnen noemen.

De ervaringen die Ozpetek beschrijft zijn in zekere zin autobiografisch, in feite hebben we te maken met een man die van ver is gekomen en nu is geltalianiseerd, maar zijn Turkse wortels niet vergeet.

Leven en overleven, op zoek gaan naar onszelf, dat is het thema dat altijd terugkeert in het werk van Ozpetek. En dit alles gebeurt met een spectaculariteit en passie die al deze films uniek en onnavolgbaar 'ozpetekiaans' maken.

In 2008 was hij in competitie op het filmfestival van Venetië, waar hij 'Un giorno perfetto' presenteerde, een verfilming van de roman van Melania Gaia Mazzucco, met acteurs Isabella Ferrari en Valerio Mastandrea. Het jaar daarop regisseerde hij 'Mine vaganti' in Lecce, zijn eerste film buiten Rome. Het werk werd uitgebracht in maart 2010: de cast bestond uit Riccardo Scamarcio, AlessandroPreziosi en Nicole Grimaudo.

Ferzan Ozpetek in 2010

De stad Lecce verleende hem in mei 2010 het ereburgerschap. In 2011 ontving hij dankzij 'Mine vaganti' de Mario Monicelli prijs voor Beste Regisseur, de Tonino Guerra Prijs voor het beste onderwerp en de Suso Cecchi D'Amico-prijs voor beste scenario.

Eind april 2011 maakte hij zijn debuut als theaterregisseur met de opera Aida, van Giuseppe Verdi, op muziek van maestro Zubin Mehta De decors zijn van Oscarwinnaar Dante Ferretti.

Het jaar daarop, in 2012, Ferzan Ozpetek stuurt La traviata , de openingsopera van het operaseizoen in het San Carlo Theater in Napels.

Begin november 2013 werd zijn eerste roman De titel is 'Red Istanbul': het is een autobiografische roman waarin de relatie tussen de auteur en zijn moeder centraal staat.

Hij keerde terug naar de filmregie in het voorjaar van 2014 toen zijn tiende film, 'Fasten Belts', uitkwam in de Italiaanse bioscopen. In dit koorwerk, een mix van drama en komedie, vinden we Kasia Smutniak, Francesco Arca en Filippo Scicchitano.

Drie jaar later, in maart 2017, werd 'Rosso Istanbul', een film gebaseerd op zijn roman, uitgebracht in Italiaanse en Turkse theaters. De film werd opgenomen in Istanbul - 16 jaar na 'Harem Suare' - met een cast die volledig bestond uit Turkse acteurs. Ook in Istanbul nam Ferzan Ozpetek een videoclip op: het was van het nummer 'È l'amore', van Mina en Adriano Celentano, opgenomen in het album 'Le migliori'.

Eind 2017 kwam zijn film 'Napoli velata' uit in de bioscopen.

Na 'Jij bent mijn leven' (2005) publiceerde hij in 2020 zijn derde roman: 'Als een adem'.