Βιογραφία - Θρησκευτική ανάλυση

Ο Joseph Ernest Renan γεννήθηκε στο Tréguier (Γαλλία), στην περιοχή της Βρετάνης, στις 28 Φεβρουαρίου 1823.

Εκπαιδεύτηκε στο ιεροδιδασκαλείο Saint-Sulpice στο Παρίσι, το οποίο όμως εγκατέλειψε το 1845 μετά από θρησκευτική κρίση για να ακολουθήσει φιλολογικές και φιλοσοφικές σπουδές, με έμφαση στους σημιτικούς-ανατολικούς πολιτισμούς.

Το 1852 ανακηρύχθηκε διδάκτορας με τη διατριβή του "Averroès et l'averroisme" (Αβερρόης και Αβερροϊσμός). Το 1890 δημοσίευσε το "L'avenir de la science" (Το μέλλον της επιστήμης) που γράφτηκε ήδη από το 1848-1849, έργο στο οποίο ο Ρενάν εκφράζει τη θετικιστική του πίστη στην επιστήμη και την πρόοδο. Η πρόοδος ερμηνεύεται από τον Ρενάν ως η πορεία του ανθρώπινου λόγου προς τη συνειδητοποίηση του εαυτού του και τηνυλοποίηση.

Στη συνέχεια, διορίστηκε καθηγητής Εβραϊκών στο Collège de France το 1862- τέθηκε σε διαθεσιμότητα μετά το διπλό σκάνδαλο που προκάλεσε η εισαγωγική του διάλεξη και η δημοσίευση του πιο γνωστού του έργου, της "Ζωής του Ιησού" (Vie de Jésus, 1863) που γράφτηκε μετά από ένα ταξίδι στην Παλαιστίνη (Απρίλιος-Μάιος 1861). Το έργο αποτελεί μέρος της "Ιστορίας των απαρχών του Χριστιανισμού" (Histoire desorigines du christianisme, 1863-1881), που εκδόθηκε σε πέντε τόμους, με σαφή αντικαθολική τάση. Ο Ρενάν αρνείται τη θεότητα του Ιησού, παρόλο που τον εξυψώνει ως " ασύγκριτος άνθρωπος ".

Το τελευταίο έργο ακολούθησε η "Ιστορία του λαού του Ισραήλ" (Histoire du peuple d'Israël, 1887-1893). Το επιγραφικό και φιλολογικό του έργο και οι αρχαιολογικές μελέτες του ήταν επίσης σημαντικές. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης τα "Δοκίμια για την ηθική και την κριτική" (Essais de morale et de critique, 1859), τα "Σύγχρονα ερωτήματα" (Questions contemporaines, 1868) και τα "Φιλοσοφικά δράματα" (Drames philosophiques, 1886),"Αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας και της νεότητας" (Souvenirs d'enfance et de jeunesse, 1883).

Σε ηλικία εξήντα ετών, έχοντας ολοκληρώσει τις "Αρχές του Χριστιανισμού", ξεκίνησε την προαναφερθείσα "Ιστορία του Ισραήλ", βασισμένη σε μελέτες της Παλαιάς Διαθήκης που έκανε σε όλη του τη ζωή, και το Corpus Inscriptionum Semiticarum, που εκδόθηκε από την Académie des Inscriptions υπό τη διεύθυνση του Ρενάν από το 1881 έως το θάνατό του.

Ο πρώτος τόμος της "Ιστορίας του Ισραήλ" κυκλοφόρησε το 1887- ο τρίτος το 1891- οι δύο τελευταίοι μεταθανάτια. Ως ιστορία γεγονότων και θεωριών, το έργο παρουσιάζει πολλές αδυναμίες- ως δοκίμιο για την εξέλιξη της θρησκευτικής ιδέας, είναι εξαιρετικής σημασίας, παρά ορισμένα σημεία επιπολαιότητας, ειρωνείας και ασυνέπειας- ως προβληματισμός για το μυαλό του Ερνέστου Ρενάν, είναι η πιο ζωντανή και ρεαλιστική εικόνα.

Σε έναν τόμο συλλογικών δοκιμίων, τα "Feuilles détachées", που εκδόθηκε επίσης το 1891, μπορεί κανείς να βρει την ίδια νοητική στάση, μια επιβεβαίωση της ανάγκης για μια ευσέβεια ανεξάρτητη από το δόγμα.

Κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του, έλαβε πολυάριθμες τιμητικές διακρίσεις και έγινε επίτροπος του "Collège de France" και μεγάλος αξιωματικός της Λεγεώνας της Τιμής. Δύο τόμοι της "Ιστορίας του Ισραήλ", η αλληλογραφία του με την αδελφή του Henriette, οι "Επιστολές του στον M. Berthelot" και η "Ιστορία της θρησκευτικής πολιτικής του Φιλίππου του Ωραίου", που γράφτηκαν τα αμέσως προηγούμενα χρόνια του γάμου του,εμφανίζονται κατά τη διάρκεια των τελευταίων οκτώ ετών του 19ου αιώνα.

Χαρακτήρας με λεπτό και σκεπτικιστικό πνεύμα, ο Ρενάν απευθυνόταν με το έργο του σε ένα μικρό ελίτ κοινό, το οποίο γοητευόταν από την καλλιέργεια και το λαμπρό ύφος του- επρόκειτο να ασκήσει σημαντική επιρροή στη γαλλική λογοτεχνία και τον πολιτισμό της εποχής του, χάρη και στην αντίδραση που θα είχαν οι δεξιές πολιτικές θέσεις στις ιδέες του.

Ο Ernest Renan πέθανε στο Παρίσι στις 2 Οκτωβρίου 1892- είναι θαμμένος στο κοιμητήριο της Μονμάρτης στο Παρίσι.