Βιογραφία - Από στόμα σε στόμα

Ο Louis Daniel Armstrong, τρομπετίστας της τζαζ, είναι ένας από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους αυτού του είδους μουσικής και αυτός που έδωσε ένα εντελώς νέο αποτύπωμα στην αφροαμερικανική μουσική. Όσον αφορά τη γέννησή του, υπάρχει μια μικρή προϊστορία που ορίζει και ένα μικρό μυστήριο δολοφονίας. Ο Armstrong πάντα ισχυριζόταν ότι γεννήθηκε στις 4 Ιουλίου (εθνική εορτή στις Ηνωμένες Πολιτείες) το 1900, αλλά, σεΣτην πραγματικότητα, πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι ο μεγάλος τρομπετίστας γεννήθηκε στις 4 Αυγούστου 1901.

Ιδιαίτερα αξιοσημείωτη είναι η έρευνα που επιχορηγήθηκε από τη Νέα Ορλεάνη, τη γενέτειρά του, και διεξήχθη από τον Ταντ Τζόουνς, ο οποίος φαίνεται να έχει βρει τα πρωτότυπα πιστοποιητικά βάπτισης του "βασιλιά της τζαζ". Σύμφωνα με αυτά τα αρχεία, ο "Σάτσμο" (αυτό είναι το παρατσούκλι που του δόθηκε: σημαίνει, περίπου, "σακουλόστομα"), είχε γεράσει ένα χρόνο και ένα μήνα, ίσως εξαιτίας τηςνα λύσει κάποια προβλήματα που σχετίζονται με το νεανικό του ξεκίνημα στο Σικάγο και τη Νέα Υόρκη, όπου δεν ήθελε να φαίνεται νεότερος από ό,τι ήταν.

Ο Louis Armstrong είχε μια ταραγμένη παιδική ηλικία. Οι γονείς του χώρισαν λίγο πριν από τη γέννησή του και το μικρό αγόρι τέθηκε υπό τη φροντίδα της γιαγιάς του από τη μητέρα του Josephine, ενώ η μητέρα του, κατά πάσα πιθανότητα, ήταν πόρνη.

Οι μέρες του κυμαίνονται μεταξύ περιθωριοποίησης και παραβατικότητας, παρόλο που, ευτυχώς, ένα μεγάλο ενδιαφέρον αναδύεται μέσα του, ένα αντίδοτο ικανό να τον απομακρύνει από τις επικίνδυνες παρεκκλίσεις και ταυτόχρονα να τον "βγάλει" από αυτό το άθλιο περιβάλλον: η μουσική.

Louis Armstrong

Πολύ νέος ακόμα για να παίξει τρομπέτα ή να εκτιμήσει τις δυνατότητες και τις αποχρώσεις της, περιορίστηκε τότε στο τραγούδι σε ένα πολύ ιδιόμορφο τοπικό συγκρότημα, καθώς είχε μόνο τους δρόμους ως σκηνή.

Η αυθόρμητη εξάσκηση, το τραγούδι εκτός κλίματος και με την ένταση των πνευμόνων του, ωστόσο, του επιτρέπουν να αναπτύξει εξαιρετικό τονισμό και μια αξιοσημείωτη αίσθηση του αυτοσχεδιασμού, και ας μην ξεχνάμε ότι το τελευταίο είναι στην πραγματικότητα το κύριο διακριτικό γνώρισμα της τζαζ.

Όμως η ζωή του δρόμου παραμένει ζωή του δρόμου, με όλους τους κινδύνους και τις ενοχλήσεις που συνεπάγεται. Ο Λουί, ακόμα και αν ήθελε, δεν μπορεί να απομακρυνθεί εντελώς από αυτό το πλαίσιο. Μια μέρα μάλιστα συλλαμβάνεται να πυροβολεί με ένα περίστροφο που είχε κλέψει από έναν από τους συντρόφους της μητέρας του, για να γιορτάσει το τέλος της χρονιάς. Η συνέπεια είναι να μεταφερθεί σε αναμορφωτήριο για περίπου δύο χρόνια, επίσηςεπειδή το δικαστήριο είχε αναγνωρίσει τη μητέρα ως ακατάλληλη να αναθρέψει τους απογόνους της. Αυτό ίσως προκάλεσε την αγωνία για τον έρωτα που σημάδεψε τη ζωή του, η οποία είδε δύο συζύγους και πολλές σχέσεις να περνούν από μπροστά του.

Ακόμα και στο αναμορφωτήριο, ο Louis Armstrong βρίσκει τρόπο να κάνει μουσική: εντάσσεται αρχικά στη χορωδία του ινστιτούτου και αργότερα στην μπάντα, όπου ξεκινά παίζοντας τύμπανα. Παίρνει επίσης τα πρώτα του μαθήματα κορνέτου. Τα εύσημα γι' αυτό ανήκουν στον δάσκαλό του, τον Peter Davis, ο οποίος του δίνει την ευκαιρία να μελετήσει τα στοιχειώδη αυτού του είδους "υποκατάστατου" της τρομπέτας. Η μπάντα του ινστιτούτου είναι πολύ δημοφιλής.από τους ντόπιους και περιπλανιέται στους δρόμους παίζοντας μελωδίες που ήταν στη μόδα εκείνη την εποχή, όπως το περίφημο "When the Saints Go Marchin' in", το οποίο, ανακτημένο αρκετά χρόνια αργότερα, θα γινόταν ένα από τα άλογα της δουλειάς του.

Όταν βγήκε από το αναμορφωτήριο, άρχισε να πηγαίνει σε παμπ και κλαμπ με την ελπίδα ότι θα του δινόταν η ευκαιρία να παίξει σε ορχήστρα. Σε μια από αυτές τις βραδινές περιπλανήσεις, γνώρισε τον Τζο Όλιβερ, που θεωρούνταν ο καλύτερος κορνετίστας στη Νέα Ορλεάνη (παλαιότερα γνωστός ως "King Oliver"). Οι δυο τους τα βρήκαν και ο Όλιβερ, που επρόκειτο να μετακομίσει εκεί, ζήτησε από τον Κιντ Όρι (έναν άλλοδιάσημος τρομπετίστας της τζαζ) για να αντικατασταθεί από τον ίδιο τον Louis.

Μόλις από τον Νοέμβριο του 1918, με κίνητρο την εργασία στα ποταμόπλοια (τα σκάφη που έπλεαν στον ποταμό Μισισιπή), ο Άρμστρονγκ έμαθε να αποκρυπτογραφεί παρτιτούρες, με αποτέλεσμα να γίνει ένας ολοκληρωμένος μουσικός. Μετά από μερικά χρόνια αυτού του όχι και τόσο ξεκούραστου καθεστώτος (η εργασία στα σκάφη ήταν πολύ κουραστική), μετακόμισε στο Σικάγο το 1922, αφήνοντας πίσω του μια Νέα Ορλεάνη που σταδιακά,"Διαφθείρει" όλο και περισσότερο το μουσικό του γούστο, σε σημείο να ξεσκονίζει ένα ξεπερασμένο και αποδυναμωμένο φολκλόρ.

Ο Άρμστρονγκ σε εκείνη την περίοδο της καλλιτεχνικής του ωριμότητας ακολουθούσε αντίθετα έναν άλλο, εντελώς διαφορετικό δρόμο, που βασιζόταν στην πολυφωνική αυστηρότητα των μουσικών γραμμών και, με άλλους τρόπους, στην προσπάθεια να δοθεί στον σολίστα ένας ρόλος ηγεμονικός και ενσωματωμένος στον μουσικό ιστό.

Ευτυχώς, στρατολογήθηκε από τον King Oliver στην "Creole Jazz Band" του, στην οποία είχε την ευκαιρία να εμφανιστεί ως σολίστας και να αναδείξει την εξαιρετική δεξιοτεχνία που είχε πλέον αποκτήσει με το όργανό του. Μάλιστα, είναι κοινή άποψη των ενθουσιωδών και των ιστορικών ότι ο "Satchmo" είχε εφευρετικότητα, ρυθμική και μελωδική φαντασία, σε συνδυασμό με έναν εντυπωσιακό ηχητικό όγκο και έναμια αλάνθαστη σφραγίδα.

Μετά από μια σειρά περιοδειών, φτάνουμε στο 1924, μια ιδιαίτερα σημαντική χρονιά για τον "Satchmo". Παντρεύεται, εγκαταλείπει την ορχήστρα του Oliver και εντάσσεται στην big band του Fletcher Henderson, ενός κολοσσού της τζαζ που διέθετε μια από τις καλύτερες ορχήστρες της εποχής, γεμάτη από εξαιρετικούς σολίστες. Ως απόδειξη του ποιοτικού άλματος, ο Armostrong έχει την ευκαιρία να ηχογραφήσει κομμάτια με τους Sidney Bechet, Bassie Smith καιπολλοί άλλοι.

Στη συνέχεια αποφάσισε να ακολουθήσει σόλο καριέρα. Ηχογράφησε το "Hot Fives and Hot Sevens", μετατρέποντας έτσι την τζαζ σε μια από τις υψηλότερες εκφράσεις της μουσικής, με την καθαρή, φωτεινή τρομπέτα του και τη βρώμικη φωνή του βγαλμένη κατευθείαν από το πίσω μέρος του λαιμού του.

Έκτοτε διαδέχονται οι επιτυχίες, αλλά στη σκιά μερικών επικριτικών φωνών που καταγγέλλουν τους περιορισμούς και τις αδυναμίες του φαινομένου Άρμστρονγκ. Ο Λουίς κατηγορείται ακόμη και ως θείος Τομ εξαιτίας της διγλωσσίας του απέναντι στους μαύρους αδελφούς του. Όμως ακριβώς λόγω της χαρισματικής του παρουσίας συμβάλλει στο να καταρριφθούν όλα τα φυλετικά εμπόδια, καθώς γίνεται ένας από τους πρώτους μαύρους αστέρες της μουσικής.η ζωή του, εκτός από τις ζωντανές συναυλίες και τις περιοδείες, εμπλουτίστηκε με συνεργασίες (π.χ. με τον Zilmer Randolph), ενώ άρχισε να ανοίγεται και στον κινηματογράφο, συμμετέχοντας σε αρκετές ταινίες- μία από αυτές είναι η ταινία "High society" (1956) του Charles Walters, με πρωταγωνιστές τους Grace Kelly, Bing Crosby και Frank Sinatra, στην οποία ο μουσικός εισάγει και ολοκληρώνει την πρώτη και την τελευταία σκηνή της ταινίας.

Έχοντας γίνει ένα είδωλο (και κάποιοι λένε ακόμη και μια καρικατούρα του εαυτού του), ο Louis Armstrong τα τελευταία χρόνια είχε σίγουρα γίνει ο πρεσβευτής της τζαζ στον κόσμο, αλλά δάνεισε επίσης την εικόνα του σε μια σειρά εξαιρετικά αμφισβητήσιμων γεγονότων σε καλλιτεχνικό επίπεδο.

Σε αυτό το στάδιο της καριέρας του, ο Μαέστρος δεν ήταν πλέον σε θέση να λαμβάνει αυτόνομες αποφάσεις, αλλά "διοικούνταν" από αδίστακτους υπαλλήλους.

Μετά από αυτή τη θλιβερή παρακμή, ο βασιλιάς της τζαζ πέθανε στις 6 Ιουλίου 1971 στο σπίτι του στο Κουίνς της Νέας Υόρκης.