Biografia • Ligji i Dogmës

Regjisori dhe novatori kontrovers, Lars von Trier lindi më 30 prill 1956 në Kopenhagë, Danimarkë. Von Trier e filloi karrierën e tij në një kohë kur kinemaja daneze ishte në një krizë të thellë, duke qenë se, që nga vitet 1950 e tutje, pra pas Dreyer-it, pothuajse asgjë me të vërtetë me vlerë nuk u prodhua në Danimarkë (përveç disa shënimeve të Dreyer).

Vetëm në vitet 1980 diçka lëvizi në kinemanë daneze dhe falë von Trier (emri i vërtetë i të cilit është Lars Trier, të cilit regjisori i shtoi "von" për një çuditshmëri të thjeshtë), një i ri sapo u diplomua nga Akademia e Filmit në Kopenhagë autor i dy filmave të shkurtër që shkaktojnë një zhurmë të caktuar, "Nocturne" dhe "Image of a Relief". Ishte viti 1981.

Tre vjet më vonë, ai drejtoi filmin e tij të parë, ende i konsideruar si arritja e tij më e mirë, "Elementi i krimit", i pasqyruar në shtëpi nga kritika dhe aspak i mbështetur nga publiku; filmi ka një fat tjetër jashtë vendit: shpërblehet në Kanë me çmimin për kontributin më të mirë teknik.

"Elementi i krimit" u pasua në vitin 1987 nga "Epidemi", i realizuar me një buxhet shumë të kufizuar dhe i hedhur poshtë nga kritika si një film pretencioz pa përmbajtje. Me pak fjalë, karriera e von Trier thjesht nuk duket se dëshiron të ngrihet, e shtrydhur siç është midis majave jokonformiste të vlerësuara nga një audiencë e veçantë dheeksperimente të paqarta për shumicën. Regjisori danez provon sërish me një film televiziv, “Medea”, marrë rastësisht nga një skenar i pabërë nga Maestro Dreyer. Edhe në këtë rast, megjithatë, origjinaliteti i prerjes së ofruar nga von Trier nuk vlerësohet, ndoshta sepse audienca televizive në fakt nuk është e prirur të dekodojë mesazhe vizualisht komplekse.

Von Trier më pas vazhdon itinerarin e tij me "Europe" fundi i trilogjisë mbi Evropën që filloi me "Elementi i krimit" dhe vazhdoi me "Epideminë". Si zakonisht, filmi u zhvlerësua në vend, por u vlerësua jashtë vendit, aq sa në Kanë, në përputhje me një rilindje të përgjithshme të kinemasë daneze, konkurroi për Palmën e Artë.

Kritikët dhe publiku danez ndryshojnë qëndrimin e tyre ndaj von Trier me "The Kingdom" një film televiziv në katër pjesë nga një orë secila, i shfaqur gjithashtu (megjithëse në kohë të shkurtër) në Itali. Filmi, një satirë horror mbi jetën e një spitali gjigant, ka sukses të jashtëzakonshëm ndërkombëtar dhe prezantohet sërish në Kanë.

1995, nga ana tjetër, ishte viti që e çoi von Trierin në nderin e kronikave kinematografike ndërkombëtare për shkak të prezantimit, së bashku me kineastët e tjerë të ngjashëm me të, të manifestit të tij poetiko-programatik, se " Dogma 95" e cila është bërë e famshme dhe ndonjëherë e përmendur në mënyrë të papërshtatshme.

Manifesti, me pak fjalë, është një llojdekalog që ndalon artificat teknike, skenografike, fotografike dhe narrative: një poetikë që disa e kanë cilësuar si antikinematografike, ose të paktën mohimin e asaj që shumë e konsiderojnë në vend të saj thelbin e kinemasë.

Në vitin 1996 von Trier drejtoi një nga filmat më të suksesshëm në historinë e kinemasë daneze, "The Breaking Waves", një film i famshëm i xhiruar pothuajse tërësisht me një aparat fotografik dore, i cili fitoi Çmimin e Madh të Jurisë në Kanë. Në vitin 1997 u publikua "The kingdom 2", pjesa e dytë e farsës spitalore e cila ishte pothuajse më e suksesshme se e para. Filmi është prezantuar në Venecia. Në Itali filmi nuk u shfaq, por në pjesën tjetër të Evropës pati një sukses të madh.

Në vitin 1998 dy filma Dogma u publikuan njëkohësisht, të dy të paraqitur në Kanë: "Festen" nga Vinterberg dhe "Idiots" nga von Trier. I pari merr Çmimin e Madh të Jurisë ex-aequo me "The General" nga Boorman. Ndërkohë, Dogma 95 me të vërtetë duket se po gëzon një sukses të madh midis kineastëve më të dalluar (filma të tillë si "Mifune" nga Jacobsen dhe "Mbreti është gjallë" nga Levring, "Lovers" nga Barr dhe të tjerë ende ndjekin parimet e von Trier).

Në këtë pikë, regjisori danez me të vërtetë duket se i ka luajtur të gjitha letrat e tij narrative. Dikush e akuzon se është shumë i lidhur me dogmat e tij, se e ka lënë veten të futet në një poetikë të parapaketuar, se ka thënë tashmë gjithçka. Në vend të kësaj në vitin 2000 drejtori ia deli befasoni të gjithë me një film të papritur, "Dancer in the Dark", i cili krenohet me një kast sa të respektueshëm aq edhe heterogjen. Këngëtarja e hutuar Bjork dhe një ikonë e kinemasë franceze si Catherine Deneuve shfaqen së bashku në ekranin e madh, përkrah aktorëve fetish të von Trier si Jean-Marc Barr dhe Peter Stormare. Filmi, kësaj here, bind edhe arkat, si dhe fitoi Palmën e Artë në Kanë për filmin më të mirë dhe performancën më të mirë femërore (ajo e Bjork).

Si përfundim, von Trier mbetet, së bashku me Kusturicën, Gilliam, Tarantinon dhe Kitano, një nga kineastët më origjinalë që ka mundur të shprehë kinemaja bashkëkohore. Kjo konfirmohet edhe nga veprat e mëvonshme "Dogville" (2003), "The Five variations" (2003), "Manderlay" (2005), "The big boss" (2006). Vepra e tij e fundit është "Antichrist" (2009, me Willem Dafoe dhe Charlotte Gainsbourg).