Βιογραφία - Μια μάσκα με δύο πρόσωπα

Ο Μπάστερ Κίτον γεννήθηκε στην Πίκουα του Κάνσας (ΗΠΑ) στις 4 Οκτωβρίου 1895. Το εξαιρετικό ταλέντο του και το μοναδικό και αμίμητο στυλ του ως ερμηνευτή επισκίασαν εν μέρει το ταλέντο του ως σκηνοθέτη, ιδιότητες που μπορούν εν μέρει να αποδοθούν στο γεγονός ότι έπρεπε να λύνει προβλήματα σκηνοθεσίας από νεαρή ηλικία. Γιος ακροβατών, ο Μπάστερ Κίτον μεγάλωσε στοτου μιούζικ χολ και του βαριετέ (οι γονείς του ταξίδευαν με ένα "medicine show"), και σε ηλικία τριών ετών ο Κίτον συμμετείχε ως ερμηνευτής σε ένα νούμερο.

Όταν ο πατέρας του στράφηκε στο αλκοόλ και η ομάδα διαλύθηκε, ο Κίτον μπήκε στον κόσμο του κινηματογράφου σε ηλικία μόλις είκοσι ετών ως βοηθητικός ηθοποιός (από το 1917 έως το 1919 σε όχι λιγότερες από δεκαπέντε ταινίες μικρού μήκους, με εξαίρεση τους τελευταίους μήνες του πολέμου κατά τους οποίους ο Κίτον έπρεπε να κάνει τη στρατιωτική του θητεία) για τον Φάτι Αρμπάκλ. Το 1920 άνοιξε το δικό του στούντιο, βασιζόμενος στις αθλητικές ικανότητες που είχε αποκτήσει από την παιδική του ηλικία και σε ελάχιστεςπεριτριγυρίζοντας τον εαυτό του με έμπιστους ανθρώπους, άρχισε να παράγει κωμικές ταινίες μικρού μήκους με τη συνεργασία τους, όπως, για να αναφέρουμε μερικές, τις ταινίες "One Week", "Neighbours" και "Convict 13".

Καθώς οι ρόλοι του γίνονταν όλο και πιο σημαντικοί, το ύφος του τελειοποιούνταν. Το 1919, ο Joseph Schenck ίδρυσε μια εταιρεία για την παραγωγή ταινιών μικρού μήκους με πρωταγωνιστή, σεναριογράφο και σκηνοθέτη τον Keaton. Η πρώτη ήταν το "The High Sign" (1920), το οποίο ακολούθησε μια μακρά σειρά από "δίτροχες" ταινίες που ήταν οι καλύτερες από τις κωμικές ταινίες στο Χόλιγουντ εκείνη την εποχή, συμπεριλαμβανομένων, πάντα στενεύοντας γιαΓνωρίζω τους τίτλους που αναφέρθηκαν, "The Goat", "The Playhouse" και "The Boat".

Το 1920 ο Κίτον πρωταγωνίστησε σε μια ταινία μεγάλου μήκους για τη Metro, το "The Saphead", βασισμένο στο θεατρικό έργο "The new Henrietta"- μόλις τρία χρόνια αργότερα ξεκίνησε τη δική του παραγωγή ταινιών μεγάλου μήκους με το "Love through the ages" (1923). Η σειρά των ταινιών που ακολούθησαν είχε μια συνέπεια στο ύφος και τις τεχνικές ιδιότητες που φανερώνουν τον δημιουργικό έλεγχο του Κίτον. Μεταξύ των πιοσημαντικά: "Γαμώτο τι φιλοξενία" (1923), "Η μπάλα αριθ. 13" (1924), "Ο ναυτικός" (1924), "Επτά ευκαιρίες" (1925), "Εγώ και η αγελάδα" (1925), "Μαχόμενος μπάτλερ" (1926), "Ο στρατηγός" (1926), "Κολέγιο" (1927) και "Εγώ και ο κυκλώνας" (1928).

Ο Κίτον ήταν ταυτόχρονα σκηνοθέτης, σεναριογράφος και ηθοποιός. Η μάσκα ήταν επομένως μόνο ένα συστατικό στοιχείο της τέχνης του- ως σεναριογράφος, δούλευε πάνω σε θέματα στα οποία τα γκαγκ κατέβαιναν το ένα από το άλλο, σύμφωνα με μια δεδομένη αφηγηματική λογική- ως σκηνοθέτης, αξιοποιούσε τα τεχνάσματα του μοντάζ και τα οπτικά εφέ.

Με την έλευση του ήχου, ο Κίτον βρέθηκε δεμένος με τους νέους βιομηχανικούς οργανισμούς της εποχής και αναγκάστηκε να κάνει παραγωγές μέσω της MGM. Οι μέθοδοι εργασίας των μεγάλων στούντιο δεν του ήταν αρεστές και μετά τη δημιουργία δύο ακόμη βωβών ταινιών ("Εγώ και η μαϊμού" (1928) και "Παράνομος γάμος"(1929) ), η καριέρα του άρχισε να φθίνει, παρόλο που το ταλέντο του παρέμεινε ανέπαφο. Μετά από μερικές ταινίεςήχο, έψαχνε για δουλειά όπου μπορούσε, χωρίς να κάνει ιδιαίτερη διάκριση. Ο Κίτον περιορίστηκε σε κωμικό σε φτηνιάρικες ταινίες και στη συνέχεια σε βοηθό άλλων ηθοποιών. Η ιδιωτική του ζωή παρακμάζει με τον ίδιο ρυθμό: διαζύγια, οικονομικές καταρρεύσεις, αλκοόλ. Πέρασε ένα χρόνο σε ψυχιατρική κλινική. Για δώδεκα χρόνια ο Κίτον περιπλανιόταν σαν φάντασμα στα στούντιο του Χόλιγουντ, σκηνοθετώντας, γράφοντας σενάρια,διερμηνεία, ανώνυμα ή σχεδόν ανώνυμα.

Στη μεταπολεμική περίοδο, μερικές σύντομες αλλά έντονες ερμηνείες υψηλού επιπέδου τον επανέφεραν στο προσκήνιο: ο παίκτης του πόκερ στο "Sunset boulevard" (Billy Wilder), ο ηλικιωμένος πιανίστας στο "Limelights" (Charlie Chaplin) και κυρίως ο άνθρωπος που διαγράφει τον εαυτό του στο "Film" (η μοναδική ταινία μικρού μήκους του θεατρικού συγγραφέα Samuel Beckett). Ο απελπισμένος παραλογισμός του θεάτρου του Beckett συνδυάζεται με τη βουβή νεύρωσητης μάσκας του Κίτον: ο Κίτον κρύβει τον καθρέφτη, σκίζει τις φωτογραφίες του και είναι μόνος στο κενό (κλειδωμένος σε ένα δωμάτιο, τρομοκρατείται με τον εαυτό του.

Μόνο προς το τέλος των χρόνων του η αναγνώριση της νέας γενιάς του ανέβασε το ηθικό. Η τελευταία του παράσταση ήταν το 1966 στο "Γλυκά βίτσια στο Φόρουμ".

Συχνά, στις συνεντεύξεις που έδινε ο ηθοποιός, τον ρωτούσαν για τον λόγο της αταλάντευτης σοβαρότητάς του. Εκείνος, πολύ σοβαρός, ξεστόμιζε το εξής ανέκδοτο: "Ένας από τους πιο αστείους ανθρώπους που έχω γνωρίσει ποτέ ήταν ένας ηθοποιός του βαριετέ. Συστήνονταν στο κοινό ως "ο μεγάλος θλιμμένος άνθρωπος". Δεν έχω δει ποτέ πιο αστείο". Για όσους δεν ήταν ικανοποιημένοι με τοΗ εξήγηση του Κίτον: "Το να γυρίζεις κωμικές ταινίες είναι μια σοβαρή δουλειά. Αν ένας ηθοποιός γελάει στην οθόνη, είναι σαν να λέει στον θεατή να μην πιστεύει αυτό που βλέπει, γιατί δεν είναι σοβαρό. Ξεκίνησα από τα βαριετέ, όπου έπαιρνα πίτες στο πρόσωπο και συνειδητοποίησα ένα πράγμα, ότι όσο πιο αδιάφορος και σχεδόν έκπληκτος ήμουν με την ξεκαρδιστική διάθεση του κοινού, τόσο περισσότερο μπορούσα να γελάσω.Εν ολίγοις, υπάρχει το είδος του κωμικού που προσπαθεί να συνδεθεί με το κοινό, να το κάνει να γελάσει μαζί του. Όσον αφορά εμένα, το κοινό γελάει μαζί μου", επιστρέφοντας στην αρχική ερώτηση: "Δεν βρίσκω καθόλου κάτι για να γελάσω.

Επιλεγμένη φιλμογραφία:

- Πώς κέρδισα τον πόλεμο

- Εγώ και η αγελάδα

- Πλοηγός

Οι τρεις εποχές (1923)

Η φιλοξενία μας (1924)

Ο στρατηγός (1926)

Ο εικονολήπτης (1928)

Μίλα εύκολα (1932)

Sunset boulevard (1950), ηθοποιός

Limelight (1952), ηθοποιός

Ταινία, από τον Samuel Beckett, ηθοποιός