بیوگرافی • عذاب شعر

ناظم حکمت شاعر ترک در 20 نوامبر 1902 در تسالونیکی (اکنون بخشی از یونان) به دنیا آمد. پدرش ناظم حکمت بیگ از مقامات دولتی و مادرش عایشه بود. دشالیا، نقاش. او ابتدا در استانبول ترکیه به تحصیل زبان فرانسه پرداخت، سپس در دانشکده نیروی دریایی ثبت نام کرد، اما به دلیل مشکلات سلامتی مجبور به ترک آن شد.

همانطور که خود او در شعر "زندگی نامه خود" (1962) اعتراف می کند، در سن چهارده سالگی شروع به شاعری می کند و برای اولین بار شعر آزاد را وارد زبان شعر ترکی می کند. اشتیاق به شعر توسط پدربزرگ پدری اش که علاوه بر پاشا بودن و والی ولایات مختلف، نویسنده و شاعر به زبان عثمانی نیز بود به او منتقل شد.

در طول جنگ استقلال در آناتولی، او در کنار کمال آتاتورک قرار گرفت، اما از آرمان های ملی گرایانه بسیار ناامید شد. بدین ترتیب او به حزب کمونیست پیوست و کار تدریس خود را در شرق ترکیه آغاز کرد. متأسفانه در سال 1922 به جرم مارکسیسم محکوم شد و تبعید داوطلبانه به روسیه را انتخاب کرد. در واقع، غیرممکن است که او در وطن خود باقی بماند، جایی که به دلیل محکومیت علنی قتل عام هایی که در ارمنستان در دوره 1915-1922 رخ داد، مورد خصومت شدید قرار گرفته است. در روسیه، زندگی او به شدت تغییر کرد: او در دانشگاه کارگران شرقی ثبت نام کرد و در دانشکده جامعه شناسی تحصیل کرد.

با تشکر از مطالعاتدانشجویان دانشگاه، با شاعران و نویسندگان بزرگ روسی ارتباط برقرار می کند و حتی موفق می شود با یکی از معلمان خود آشنا شود: شاعر مایاکوفسکی. در مدت اقامتش در روسیه ازدواج می‌کند، اما این ازدواج زیاد طول نمی‌کشد و به دنبال بازگشتش به ترکیه در سال 1928 لغو می‌شود. در واقع او به لطف عفو عمومی موفق می‌شود به وطن خود بازگردد. با این حال، جو آزار و اذیتی که او را احاطه کرده، شدیدتر می شود و از آنجایی که حزب کمونیست غیرقانونی اعلام شده است، دولت ترکیه فرصت را از دست نمی دهد تا با بهانه های بیهوده ای مانند نصب پوسترهای غیرقانونی، او را دستگیر کند. ناظم حکمت در دوره 1928-1936 حدود پنج سال را در زندان گذراند و در این مدت پنج مجموعه منظوم و چهار شعر بلند نوشت. در این دوره علاقه‌های ادبی او متنوع شد و علاوه بر شعر، به تهیه پیش‌نویس رمان و نمایشنامه پرداخت و به عنوان روزنامه‌نگار و مصحح با برخی روزنامه‌ها همکاری کرد. مثل هر شغلی، حتی صحافی، برای حمایت از مادر (بیوه)، همسر دوم و فرزندانش.

در سال 1938 حکمت به اتهام تحریک نیروی دریایی ترکیه به شورش با اشعار خود دستگیر شد. در واقع، به نظر می رسد که ملوانان عاشق خواندن شعر او "حماسه شروک بدرتتینی" هستند که از شورش دهقانان علیه امپراتوری عثمانی در1500. حکم بسیار سخت است: بیست و هشت سال زندان. او به مدت چهارده سال در زندان به سر می برد و در این مدت مهمترین اشعار خود را می سرود. کتاب‌های ناظم حکمت در سراسر جهان ترجمه می‌شود و شهرت او به عنوان یک شاعر در همه جا بیشتر می‌شود، به جز در خانه، جایی که او با کمال تأسف اعتراف می‌کند که شعرهایش هرگز به زبان اصلی خود روشن نمی‌شوند.

یک کمیسیون بین المللی که شامل ژان پل سارتر و پابلو پیکاسو نیز می شود، خواستار آزادی او شده است. این شاعر به نبرد سخت خود با دولت ترکیه ادامه می دهد و 18 روز اعتصاب غذا را آغاز می کند و پس از آن دچار حمله قلبی می شود. در دوران زندان از همسر دومش جدا شد تا با مترجمی ازدواج کند که از او صاحب یک پسر می شود. به لطف وساطت کمیسیون بین المللی، او در سال 1949 از زندان آزاد شد، اما قربانی دو سوء قصد شد که او را مجبور به فرار به مسکو کرد. این همه خشم علیه حکمت، که دولت حتی سعی می کند او را با وجود وضعیت بد جسمانی پس از سکته قلبی به جبهه بفرستد، با جوایز بین المللی که به او اعطا می شود، از جمله "جایزه شورای جهانی صلح" در تضاد است. او همچنین در سال 1950 نامزد جایزه صلح نوبل شد.

آخرین فرار حکمت به خارج از کشور تقریباً یکرمان ماجراجویی: او با یک قایق کوچک از استانبول حرکت می کند، اما در حالی که سعی می کند از تنگه بسفر عبور کند در یک کولاک گرفتار می شود. همانطور که اتفاق می افتد، او موفق می شود توجه یک کشتی بلغاری را جلب کند و نام خود را فریاد بزند. اما اگرچه کشتی سیگنال می دهد که او را دیده است، اما هیچ تلاشی برای نجات انجام نمی دهد. ناظم تقریباً از نجات ناامید می شود، وقتی کشتی نزدیک می شود و اجازه می دهد سوار شود. در کابین کاپیتان او خود را در مقابل اعلامیه ای می بیند که عکس او و نوشته «ناظم حکمت را نجات دهید». بنابراین کاپیتان مدتی را صرف نجات او کرده بود تا از دولت بخارست دستورالعملی دریافت کند که چه باید بکند.

بنابراین او به مسکو بازگشت. این در حالی است که ترکیه او را از تابعیت محروم می کند. این لهستان است که به دلیل وجود یک اجداد قدیمی که به گفته ناظم، موهای قرمز او از او نشأت می گیرد، تابعیت جدیدی به او می دهد. در سال 1960 در مسکو، او از همسر سوم خود جدا شد تا با ورا تولجاکووا بسیار جوان ازدواج کند.

ناظم حکمت در 3 ژوئن 1963 بر اثر سکته قلبی درگذشت. در سال 2002، در صدمین سالگرد تولد وی، دولت ترکیه به لطف طوماری که توسط بیش از نیم میلیون شهروند امضا شده بود، سرانجام به او پس داد. تابعیت در سال 1951 از او سلب شد.