Biografie - Een blik in de afgrond

Berlioz zei over Chopin: ' Geen enkel punt van gelijkenis met een muzikant die ik ken "; en Schumann: " Chopin kan zelfs in de pauzes worden herkend "Giorgio Pestelli schreef: " Onder de mysterieuze componenten die zich uitkristalliseren in het wonder dat de muziek van Chopin is, is het waarschijnlijk dat op een bepaald moment, net als vandaag, de notie van die absolute originaliteit, die onmiddellijke herkenbaarheid, afhing van de uitvinding van een 'gezang' dat alleen verre voorouders had in de stem, een gezang zo origineel dat het eigenlijk zijn eigen geluid moest uitvinden vanuit het niets, de stem van depiano ".

Fryderyk Franciszek Chopin (maar zijn naam wordt ook getranscribeerd als Frederic Francois) werd geboren in Zelazowa Wola (Warschau, Polen) op 22 februari 1810. Kort na zijn geboorte verhuisde het gezin naar Warschau, waar Frydryk al op zeer jonge leeftijd piano begon te studeren. Hij toonde zulke vroegrijpe kwaliteiten dat hij op achtjarige leeftijd, als beginnend Mozart, zijn eerste concert gaf.

Zelfs zijn normale schoolstudie bood inspiratie voor zijn muzikale interesses, want hij raakte enthousiast over de Poolse geschiedenis en begon muzikale commentaren te componeren op de belangrijkste gebeurtenissen. Die interesse in het leven van zijn land, die een constant element van zijn persoonlijkheid en inspiratie zou worden, was al levend: in feite waren het lijden, de aspiraties en de verlangens naar vrijheid van dePolen drukten zich vaak uit door de 'wanhopige' (zoals hij zei) klanken van zijn piano.

Na zijn studie bij een bekende componist, J. Elsner, die de rest van zijn leven eerder zijn vriend dan zijn leraar zou zijn, begon Frydryk in 1829 zijn carrière als wonderbaarlijke pianist. In deze periode ontmoette hij Constance Gladowska, met wie hij korte vreugden en veel teleurstellingen had, en Niccolò Paganini, die hem enthousiast maakte met zijn prachtige viooltechniek.

In 1830 verhuisde Chopin naar Wenen vanwege de ongunstige politieke situatie in Polen. Een paar dagen na zijn aankomst op Oostenrijkse bodem brak er in Warschau een opstand uit tegen de Russische tsaristische macht. Maar de Oostenrijkers waren ook tegen de Poolse onafhankelijkheid en de jonge Frydryk voelde zich onmiddellijk omringd door vijandigheid.

Hij blijft alleen achter, doorstaat duizend moeilijkheden, waaronder economische, terwijl er minder dan positieve berichten uit Polen komen over de Russische opmars, de cholera-epidemie en de wanhoop van zijn landgenoten. Wanneer het nieuws komt dat Warschau in Russische handen is gevallen, componeert hij in wanhoop de Etude (op.10 nr.12) die bekend staat als 'De val van Warschau', vol dramatische enenthousiastelingen.

In 1831 verhuisde hij naar Parijs, in een meer ontspannen omgeving, waar hij bevriend raakte met grote kunstenaars als Mendelssohn, Liszt, Bellini, Delacroix (de grote schilder die ook een beroemd portret van de musicus schilderde), Heine (een dichter) en vele anderen. Zelfs in de Franse hoofdstad groeide zijn faam als pianist al snel, ook al waren zijn openbare concerten schaars, omdat Chopin niet hield van depubliek, maar het is genoeg om zijn subtiele gepassioneerde en melancholische stijl te waarderen.

Hij begon de meest prestigieuze culturele salons in Parijs te bezoeken, waar natuurlijk de belangrijkste figuren uit het Franse leven kwamen. Zijn roem groeide nog meer en in een van deze salons ontmoette hij de schrijver George Sand, die zo'n grote rol zou spelen in zijn kunst en leven. Na een stormachtige en abrupte breuk met een Poolse aanstaande bruid werd de componist ziek en verhuisde hij naarprobeert te herstellen van een griep die is overgegaan in tuberculose, op het eiland Mallorca, onder het advies van het inmiddels alomtegenwoordige Sand.

Het klimaat leek hem aanvankelijk ten goede te komen, maar isolatie in een kartuizerklooster, als gevolg van de verergering van zijn ziekte, zorgde ervoor dat Frydryk in een diepe depressie raakte. Tijdens deze gekwelde periode componeerde hij de verbazingwekkende Preludes, bladzijden die woorden van bewondering en ontroering uit meer dan één pen hebben getrokken, zonder te vergeten dat ze nog steeds de meest iconoclastische muziek zijn die ooit is geschreven.werden geschreven (niet voor niets zei Schumann dat de verzameling hem deed denken aan 'ruïnes en adelaarsveren').

In 1838 brachten George Sand en Chopin samen de winter door op het eiland Mallorca: de ongemakkelijke omstandigheden van de reis en het onrustige verblijf op het eiland waren opwindend voor de schrijver, maar beangstigend voor de musicus, niet in de laatste plaats vanwege het vochtige klimaat dat zijn gezondheid aanzienlijk verslechterde. In 1847 kwam er een einde aan Chopins relatie met Sand; het jaar daarop ging hij naar Engeland waar hij Dickens ontmoette enThackeray; in Londen gaf hij zijn laatste concert ten gunste van Poolse vluchtelingen en keerde in januari daaropvolgend in slechte lichamelijke conditie en met ernstige financiële problemen terug naar Parijs.

Bijgestaan door zijn zus Louise stierf Fryderyk Chopin op 17 oktober 1849 in Parijs. Er werden grootse begrafenisplechtigheden gehouden: hij werd in Parijs begraven naast Bellini en Cherubini; zijn hart werd naar Warschau gebracht, naar de Kerk van het Heilige Kruis.

Chopin vond in de piano het beste middel om zijn gevoelens uit te drukken. In feite zijn bijna al zijn werken gewijd aan de piano met een type melodieën dat misschien wel uniek is in de muziekgeschiedenis (eenvoudig, puur, elegant). Chopin wordt gedefinieerd als een 'romantische' musicus bij uitstek, misschien vanwege zijn uitgesproken melancholie, maar laten we niet vergeten dat zijn muziek, rijk aan nu gepassioneerde uitbarstingennu dramatisch is van een kracht die soms grenst aan geweld.

Met Chopin bereikt de geschiedenis van de piano een fundamenteel keerpunt. Hij maakt van dit instrument de grootste vertrouweling, de metgezel van een mensenleven. Zijn pianowerk kan worden onderverdeeld in verschillende groepen composities die geen vooraf bepaald patroon volgen, maar slechts de loop van de verbeelding van de kunstenaar. De 16 Polonaises volgen de stroom van een aristocratische dans en de vurigheid van eenDe 59 Mazurka's, gecomponeerd vanaf 1820, staan het dichtst bij de traditionele Poolse volksliederen.

Hoogtepunten van virtuositeit zijn de 27 Etudes (verzameld in drie reeksen, 1829, 1836, 1840), terwijl Chopins muziek in de 21 Nocturnes (1827-46) alle externe verwijzingen verliest om puur innerlijk te worden. Dit werk vormt samen met de 26 Preludes (1836-39) een van de hoogtepunten van de Europese romantiek vanwege de directheid en essentie van de vorm. De 4 Ballades, geïnspireerd door de Poolse dichterMickiewicz, zijn de instrumentale vertaling van een compositiegenre dat tot dan toe verbonden was met het gezongen woord. Het vooraf vastgelegde schema van de sonatevorm lijkt Chopin minder tot de verbeelding te spreken, gekoppeld aan de suggestie van vrije extemporane improvisatie; hij gebruikt het in de twee jeugdconcerten en in drie sonates, waarvan er een de Funeral Sonata wordt genoemd, naar de beroemde mars dievervangt het traditionele Adagio.

Bovendien maakte Chopin zelden gebruik van het orkest, waarvan hij de techniek slechts bij benadering kende. Zijn orkestrale composities zijn schaars: de Variaties op het Duet uit Mozarts 'Don Giovanni' (1827), de Grote Fantasie over Poolse Thema's (1828), het Rondo Krakowiak (1828), de twee Concerti (1829-1830), de Andante spianato en Grande polonaise (polonaise) brillante (1831-1834), het Allegro da concerto(1841). De productie niet strikt voor piano is beperkt: 19 Poolse Liederen, voor zang en piano (1829-47); stukken voor cello en piano, waaronder de Sonate in G klein op. 65 (1847); een Trio in G klein op. 8 (1828); een Rondeau in C op. 73, voor twee piano's (1828).

Aan deze werken moeten worden toegevoegd: twintig walsen (1827-1848), vier Improvvisi (1834-1842), vier Scherzi (1832-1842), de Bolero (1833), de Tarantella (1841), de Fantasia in F minor (1841), en twee meesterwerken de Berceuse (1845) en de Barcarola (1846).

Zijn volhardende en onvoorziene modulaties openen nieuwe horizonten naar de toekomst en kondigen Wagner en de ontwikkeling van de moderne harmonie aan, tot aan het impressionisme van Debussy en Ravel. Maar dit modernisme van Chopin is stevig verbonden met de klassieken: met Bach, voornamelijk, en met Mozart, met wie Chopin verbonden is door electieve affiniteiten.

Hoewel hij melodrama vijandig gezind was, werd Chopin er diep door beïnvloed. Veel van zijn melodieën zijn instrumentale vertalingen van Franse en Italiaanse melodramatische modellen en in het bijzonder van Bellini, voor wie de Poolse componist veel waardering had. Hoewel hij elke literaire inmenging in zijn composities afwees, was hij een ruimdenkend en scherpzinnig man van cultuur: dit maaktzijn werk een van de meest diepgaande en perfecte syntheses van de romantische geest.

Ondanks de grote en constante verspreiding die zijn muziek in de loop der tijd heeft gehad, lijken weinigen te hebben begrepen welke schokkende inhoud er schuilgaat achter Chopins ogenschijnlijk zo toegankelijke kunst, en het volstaat in dit verband de woorden van de altijd onfeilbare Baudelaire in herinnering te roepen: " Lichte en gepassioneerde muziek die lijkt op een schitterende vogel die over de verschrikkingen van de afgrond cirkelt ".