Βιογραφία - The Blue Knight

• Σημαντικά έργα του Kandinsky

Ο Wassily Kandinsky, ο διάσημος Ρώσος ζωγράφος και θεωρητικός της τέχνης, θεωρείται ο κύριος εμπνευστής της αφηρημένης τέχνης. Γεννημένος στις 16 Δεκεμβρίου 1866, προερχόταν από πλούσια αστική οικογένεια της Μόσχας και μυήθηκε σε νομικές σπουδές. Αφού αποφοίτησε από τη Νομική, του προσφέρθηκε μια θέση καθηγητή στο πανεπιστήμιο, την οποία απέρριψε προκειμένου να αφοσιωθεί στη ζωγραφική.

Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης της νεότητάς του, αφιερώθηκε στη μελέτη του πιάνου και του βιολοντσέλου. Αυτή η επαφή με τη μουσική θα αποδεικνυόταν αργότερα θεμελιώδης για την καλλιτεχνική του εξέλιξη ως ζωγράφου. Ένα άλλο γεγονός στα χρόνια αυτά θα συνέβαλλε ουσιαστικά στη διαμόρφωση της τέχνης του. Ο ίδιος έγραψε στην αυτοβιογραφία του "Ματιές στο παρελθόν": "Μέσα στο δικό μουθέμα, την πολιτική οικονομία (ο Καντίνσκι ήταν ακόμα φοιτητής εκείνη την εποχή), με ενδιέφερε μόνο η αμιγώς αφηρημένη σκέψη, καθώς και το πρόβλημα των εργαζομένων", εξηγεί ο καλλιτέχνης και συνεχίζει: "Δύο γεγονότα χρονολογούνται από εκείνη την περίοδο που έχουν αφήσει το στίγμα τους σε όλη μου τη ζωή. Το πρώτο ήταν η έκθεση των Γάλλων ιμπρεσιονιστών ζωγράφων στη Μόσχα, και συγκεκριμένα "Οι αχυρόσπιτα" τουΗ δεύτερη ήταν η παράσταση του "Λόενγκριν" του Βάγκνερ στο Bol'soj. Μιλώντας για τον Μονέ, πρέπει να πω ότι μέχρι τότε γνώριζα μόνο ρεαλιστική ζωγραφική, και σχεδόν αποκλειστικά ρωσική [...]. Και τότε, ξαφνικά, είδα για πρώτη φορά έναν πίνακα. Μου φάνηκε ότι χωρίς τον κατάλογο στο χέρι θα ήταν αδύνατο να καταλάβω τι υποτίθεται ότι αναπαριστούσε ο πίνακας.Με ενόχλησε αυτό: μου φάνηκε ότι κανένας καλλιτέχνης δεν είχε το δικαίωμα να ζωγραφίζει έτσι. Ταυτόχρονα παρατήρησα με έκπληξη ότι αυτός ο πίνακας ενοχλούσε και γοήτευε, ήταν ανεξίτηλα χαραγμένος στη μνήμη μέχρι την πιο μικρή λεπτομέρεια.

Δεν μπορούσα να το καταλάβω αυτό [...]. Αυτό όμως που μου έγινε απολύτως σαφές ήταν η ένταση της παλέτας. Ο πίνακας μου φάνηκε σε όλη του τη φαντασία και τη μαγεία. Βαθιά μέσα μου γεννήθηκε η πρώτη αμφιβολία για τη σημασία του αντικειμένου ως απαραίτητο στοιχείο του πίνακα [...]. Ήταν στο Lohengrin που άκουσα, μέσω της μουσικής, την ενσάρκωση και την ερμηνεία τηςυπέρτατο αυτού του οράματος [...].

Ωστόσο, μου έγινε απολύτως σαφές ότι η τέχνη γενικά διέθετε πολύ μεγαλύτερη δύναμη από ό,τι νόμιζα και ότι η ζωγραφική ήταν ικανή να εκφράσει την ίδια ένταση με τη μουσική".

Το 1896 μετακόμισε στο Μόναχο της Γερμανίας, για να κάνει πιο εμπεριστατωμένες σπουδές στον τομέα της ζωγραφικής. Στην πόλη αυτή ήρθε σε επαφή με το καλλιτεχνικό περιβάλλον που είχε γεννήσει εκείνα τα χρόνια (1892) την Secession του Μονάχου. Ήταν τα πρώτα σκιρτήματα μιας καλλιτεχνικής ανανέωσης που αργότερα θα παρήγαγε το φαινόμενο του εξπρεσιονισμού. Ο Καντίνσκι συμμετείχε ενεργά σε αυτό τοκλίμα της πρωτοπορίας. Το 1901, ίδρυσε την πρώτη ένωση καλλιτεχνών του Μονάχου, στην οποία έδωσε το όνομα "Φάλαγγα". Η ζωγραφική του δραστηριότητα τον έφερε σε επαφή με τους ευρωπαϊκούς καλλιτεχνικούς κύκλους, διοργάνωσε εκθέσεις στη Γερμανία και εξέθεσε στο Παρίσι και τη Μόσχα. Το 1909, ίδρυσε μια νέα ένωση καλλιτεχνών: την "Ένωση Καλλιτεχνών Μονάχου". Σε αυτή τη φάση, η τέχνη του επηρεάστηκε όλο και περισσότερο από τηναπό τον εξπρεσιονισμό στον οποίο συνέβαλε ζωγραφικά και κριτικά. Και από τον εξπρεσιονισμό έγινε η στροφή του προς ένα εντελώς αφηρημένο στυλ ζωγραφικής στα χρόνια μετά το 1910. Μετά από κάποιες διαφωνίες με το NKVM, ίδρυσε το 1911 μαζί με τον φίλο του ζωγράφο Franz Marc το "Der Blaue Raiter" (Ο μπλε καβαλάρης).

Έτσι ξεκίνησε η πιο έντονη και παραγωγική περίοδος της καλλιτεχνικής του ζωής. Το 1910 δημοσίευσε το θεμελιώδες κείμενο της καλλιτεχνικής του αντίληψης: "Το πνευματικό στην τέχνη", στο οποίο προτείνει μια σύγκριση μεταξύ των διαφόρων τεχνών και βλέπει στη μουσική μια θεμελιώδη ώθηση στην προσπάθεια να περάσει πέρα από την αναπαράσταση σε μια πιο οικεία και ασώματη διάσταση, όπως ηΜάλιστα, γράφει: "η πλουσιότερη διδασκαλία προέρχεται από τη μουσική. Με λίγες εξαιρέσεις, η μουσική είναι εδώ και αρκετούς αιώνες η τέχνη που δεν χρησιμοποιεί τα μέσα της για να μιμηθεί τα φυσικά φαινόμενα, αλλά για να εκφράσει την ψυχική ζωή του καλλιτέχνη και να δημιουργήσει τη ζωή των ήχων". Ένας οραματιστής μουσικός όπως ο Scrjabin δεν θα ήταν αναίσθητος σε αυτά τα λόγια...

Αυτοί οι προβληματισμοί έπεισαν τον Καντίνσκι ότι η ζωγραφική πρέπει να μοιάζει όλο και περισσότερο με τη μουσική και ότι τα χρώματα πρέπει να εξομοιώνονται όλο και περισσότερο με τους ήχους. Μόνο η αφηρημένη, δηλαδή η μη παραστατική ζωγραφική, όπου οι μορφές δεν έχουν καμία σχέση με κάτι αναγνωρίσιμο, απαλλαγμένες από την εξάρτηση από το φυσικό αντικείμενο, μπορούν να ζωντανέψουν την πνευματικότητα.

Το 1914, με το ξέσπασμα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, ο Καντίνσκι επέστρεψε στη Ρωσία. Εδώ, μετά την επανάσταση του 1917, κλήθηκε να αναλάβει σημαντικές δημόσιες θέσεις στον τομέα της τέχνης. Δημιούργησε το Ινστιτούτο Εικαστικής Κουλτούρας και ίδρυσε την Ακαδημία Καλλιτεχνικών Επιστημών. Συμμετείχε στο κλίμα της ρωσικής πρωτοπορίας, η οποία εκείνα τα χρόνια γνώρισε μεγάλες αναταράξεις με τη γέννηση του Σουπρεματισμού και τουΩστόσο, διαισθανόμενος την επικείμενη ομαλοποιητική στροφή, η οποία θα αφαιρούσε ουσιαστικά χώρο από την έρευνα της πρωτοπορίας, επέστρεψε στη Γερμανία το 1921 και δεν θα επέστρεφε ποτέ στη Ρωσία.

Το 1922, κλήθηκε από τον Walter Gropius να διδάξει στο Bauhaus στη Βαϊμάρη. Αυτή η σχολή εφαρμοσμένων τεχνών, που ιδρύθηκε το 1919 από τον Γερμανό αρχιτέκτονα, έπαιξε θεμελιώδη ρόλο στην ευρωπαϊκή καλλιτεχνική ανανέωση των δεκαετιών του 1920 και 1930. Εδώ ο Kandinsky μπόρεσε να ασκήσει τις διδακτικές του δραστηριότητες με μεγάλη ελευθερία και ηρεμία, υποκινούμενος από ένα περιβάλλον γεμάτο εξειδικευμένες παρουσίες.κορυφαίοι αρχιτέκτονες, σχεδιαστές και καλλιτέχνες από όλη την Ευρώπη εργάστηκαν σε αυτή τη σχολή εκείνα τα χρόνια. Ο Kandinsky συνδέθηκε ιδιαίτερα με τον Ελβετό ζωγράφο Paul Klee, τον Ρώσο ζωγράφο Alexej Jawlensky και τον Αμερικανό ζωγράφο και φωτογράφο Lyonel Feininger. Μαζί τους ίδρυσε την ομάδα "Die blaue Vier" (Οι τέσσερις μπλε), η οποία συνδέθηκε ιδανικά με την προηγούμενη ομάδα Blue Rider.

Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, ο αφαιρετισμός του πήρε μια πολύ αποφασιστική στροφή. Ενώ στην πρώτη φάση οι πίνακές του αποτελούνταν από πολύ άμορφες φιγούρες ανακατεμένες μεταξύ τους χωρίς καμία γεωμετρική τάξη, οι καμβάδες του παίρνουν τώρα μια πολύ πιο ακριβή τάξη (φυσική επιρροή, αυτή, των καλλιτεχνικών αντιλήψεων της σχολής Bauhaus). Η θητεία του στο Bauhaus τελείωσε το 1933, όταν η σχολή έκλεισε από τοΤο επόμενο έτος ο Καντίνσκι μετακόμισε στη Γαλλία. Στο Παρίσι έζησε τα τελευταία δέκα χρόνια της ζωής του. Πέθανε στην κατοικία του στο Neuilly-sur-Seine στις 13 Δεκεμβρίου 1944.

Σημαντικά έργα του Kandinsky

Ακολουθούν μερικά σημαντικά και διάσημα έργα του Kandinsky τα οποία αναλύσαμε και διερευνήσαμε στο κανάλι Πολιτισμός του ιστοτόπου μας:

• Παλιά πόλη II (1902)
• Ο μπλε καβαλάρης (1903)
• Ανεμόμυλος στην Ολλανδία (1904)
• Ζευγάρι πάνω σε άλογο (1906)
• Πολύχρωμη ζωή (1907)
• Τοπίο με πύργο (1908)
• Καλοκαιρινό τοπίο (Σπίτια στο Murnau) (1909)
• Murnau - Άποψη με τον σιδηρόδρομο και το κάστρο (1909)
• Ζωγραφική με τοξότη (1909)
• Αυτοσχεδιασμός 6 (αφρικανικός) (1909)
• Βουνό (1909)
• Αυτοσχεδιασμός 11 (1910)
• Μελέτη για σύνθεση ΙΙ (1910)
• Αυτοσχεδιασμός 19 (μπλε ήχος) (1911)
• Άγιος Γεώργιος ΙΙ (1911)
• Κυρία στη Μόσχα (1912)
• Ζωγραφική μαύρης αψίδας (1912)
• Αυτοσχεδιασμός 26 (1912)
• Black Spot I (Μαύρη κηλίδα, 1912)
• Πρώτη αφηρημένη ακουαρέλα (1913)
• Σύνθεση VII (1913)
• Μικρές χαρές (1913)
• Φθινοπωρινό ποτάμι (1917)
• Κίτρινο, κόκκινο, μπλε (1925)
• Accent in Pink (1926)
• Sky Blue (1940)